Relationeel welzijn

Relationeel welzijn

Terwijl ik bezig was met de training voor gecertificeerd trauma & polyvagal informed practioner, gingen mijn gedachten naar een ander werkgebied dan gezondheid waarin ik een aantal jaren werkzaam ben geweest, en dat is huiselijk geweld. In de 17 jaar bij de politieorganisatie heb ik zo’n 4 jaar gewerkt binnen het destijds team jeugd en huiselijk geweld welke tijdens de reorganisatieperiode rond 2015/2016 helaas werd opgeheven.

In deze 4 jaren deed ik ook de opleiding maatschappelijk werk en dienstverlening en kon ik mijn stageopdrachten doen binnen dit team. Dit is ook de tijd waarin ik mij besefte dat het gezin waarin ik zelf ben opgegroeid niet zo ‘normaal’ was en ik uit een beschadigd gezin kom. Ik schrijf de woorden niet zo ‘normaal’ omdat het voor mij wel altijd normaal is geweest. Ik wist niet beter. Ondanks dat er ook wel momenten zijn geweest dat ik het diep van binnen wel voelde en wist wanneer ik in mijn gedachten terugga naar deze tijd.

Harmonie

Harmonie heeft een belangrijke rol in mijn leven. Vroeger vanuit mijn wond en nu vanuit mijn kracht. Het gaat mij natuurlijk af om verschillende perspectieven te zien en bij elkaar te brengen. Bij mij is het niet of of maar en en. Dat wil zeggen wanneer ik zelf in balans ben. Natuurlijk zijn er bij mij ook nog momenten dat ik getriggerd wordt waardoor mijn blik kan vernauwen. Ik reageer dan vanuit mijn wond en overlevingsstand. Door mijn eigen reis en ervaring ben ik mij hier vrijwel direct bewust van zodat ik kan doen wat mij helpt om uit die staat te komen. Ik voel nu namelijk hoe mijn lichaam reageert en voelt en ook hoe de dynamiek is tussen mij en mijn omgeving in zo’n geval. Gespannen in plaats van ontspannen.

Gedrag

De vraag wat maakt dat mensen doen wat ze doen, heeft mij altijd wel geïntrigeerd. Alleen nu, niet alleen door de kennis maar ook mijn eigen ervaringen, ga ik anders met deze vraag om. Vaak ligt de focus op gedrag en hebben we daar een oordeel over en kunnen we gemakkelijk de ander de schuld geven. En bij bijvoorbeeld huiselijk geweld is het ook belangrijk om bepaald gedrag te herkennen om erger te voorkomen. Maar wanneer we een structurele oplossing willen en echte verandering dan vraagt dit om naar de kern van het probleem te gaan. Om te gaan onderzoeken en begrijpen waar gedrag vandaan komt. Dit begint met het leren kennen van de werking van het autonome zenuwstelsel, de verbinding tussen lichaam en brein. Niet alleen vanuit een cognitieve benadering werken maar ook lichaamsgericht.

Autonome zenuwstelsel

De werking van ons autonome zenuwstelsel is bepalend voor ons gedrag. Dit gebeurt allemaal op een onbewust niveau. Wanneer deze werking evenwichtig is dan heeft dit een gezonde invloed op ons gedrag en onze relaties. Maar wanneer deze ontregeld of verstoord is en dit langdurig aanhoudt dan leidt dit veelal naar ongezond gedrag. Wanneer we ons bewust worden van de manier waarop ons autonome zenuwstelsel werkt en leren kennen en herkennen hoe deze reageert op bepaalde situaties in ons leven, dan kunnen we deze zelf gaan reguleren. Hierdoor zorg je voor een steviger fundament waarmee je ongezonde gedragspatronen in relaties kunt veranderen naar gezonde en gewenste gedragspatronen.

Volgens Deb Dana (2023) is ons autonome zenuwstelsel het fundament van waaruit onze ervaringen in het leven gevormd worden. Een structurele ontregeling van dit zenuwstelsel kan zich o.a. manifesteren in relatieproblemen en verandering in cognitieve capaciteiten.

Overleving

Vandaar dat gedragsverandering alleen vanuit een cognitieve benadering bijna niet mogelijk is. En in geweldssituaties of stress binnen relaties verkeert ons autonome zenuwstelsel in een onveilige toestand. Dit gebeurt ook weer onbewust. Onbewust verkeren we in een staat van overleving. In deze staat werkt ons zogenaamde denkbrein niet optimaal. Wanneer we in een vecht of vluchtmodus zitten dan werkt deze minder goed en wanneer we ons terneergeslagen voelen dan werkt het nog minder goed. Om te leren herkennen in welke staat ons autonome zenuwstelsel zich bevindt, is het nodig om te gaan voelen. Om bewust met je aandacht naar je lichaam te gaan. Voor sommige mensen kan dit een hele grote opgave zijn omdat dit onveilig kan voelen. De therapeutische yoga is een fijne manier om er naar toe werken je lichaam wel weer te gaan voelen en je daarbij veilig te voelen.

Verbinding

Wanneer we een gezonde(re) relatie met onszelf en onze omgeving willen, is het nodig om ons lichaam in een staat van verbinding te brengen. Uit de overleving want daar is het niet mogelijk om in die staat te komen. Maar ook zonder oordeel en aannames over jezelf en je omgeving om vervolgens verandering vanuit je kern mogelijk te maken en je relationeel welzijn te vergroten.

Polyvagaal sensitieve coaching en therapie helpt bij het veranderen van de patronen van het autonome zenuwstelsel, je kern, op momenten dat de drang om te overleven concurreert met het verlangen verbinding te maken met anderen (Deb Dana, 2023). Dus bijvoorbeeld wanneer je graag een relatie wil maar dit tegelijkertijd ook onveilig voor je kan voelen. Of dat je graag een gezonde(re) relatie met jezelf wil door meer zelfzorg maar dit tegelijkertijd als een worsteling voelt. Je keuze voor meer zelfzorg wordt gemaakt vanuit je hoofd en het zijn de onbewuste overtuigingen en patronen die dit in de weg kunnen staan en waardoor het kan voelen in gevecht met jezelf te zijn.

Het begeleidingstraject relationeel welzijn gaat jou helpen te herkennen wanneer jouw lichaam in een toestand van overleving verkeert en je gaat verkennen en leren wat jou helpt om in een staat van verbinding te komen waardoor je de gezonde(re) relatie die je graag wenst kan aangaan.

Wil je graag meer informatie of een kennismakingsgesprek? Neem dan contact op via email kompas@marloesvanbeek.com of bel/app mij op 06 27 306 011. Of gebruik het contactformulier op de website.

Week van de werkstress – Verbinding

Week van de werkstress – Verbinding

Gisteren zag ik een post voorbijkomen dat het deze week, 13 t/m 17 november 2023, de week van de werkstress is met dit jaar als thema: verbinding. Een mooie aanleiding om hierover een blog te schrijven. Allereerst wil ik graag zeggen dat ik het mooi vind dat er aandacht aan wordt besteed. Net zoals met, ik noem het maar even, andere probleemgebieden. Allemaal mooie initiatieven maar vaak vergeten we toch wel één heel belangrijk deel. En dat is terug naar de kern gaan om een probleem echt aan te pakken en daarmee kom ik ook op het thema verbinding.

Verbinding

Het is mooi om te zien dat de laatste jaren steeds vaker aandacht gaat naar dit thema. Dat was ook zo binnen de politieorganisatie. Binnen het vitaliteitsprogramma waar ik werkzaam was, werden 1x per jaar de verbindingsdagen georganiseerd met diverse workshops. Een mooi evenement en een leuke manier om meer verbinding te creëren. Maar wat is verbinding nu eigenlijk echt? Het is in ieder geval niet iets cognitiefs. We kunnen bijvoorbeeld rationeel bedenken dat we verbinding willen maar als ons lichaam dit niet voelt dan gaat echt verbinden niet lukken.

Polyvagaaltheorie

Mijn gedachte over verbinding veranderde toen ik kennis nam van de Polyvagaaltheorie. Deze theorie wordt de wetenschap van veiligheid en verbinding genoemd. Het geeft inzicht in de werking van ons autonome zenuwstelsel. Een taak van dit zenuwstelsel is scannen, dit gebeurt onbewust, automatisch en constant, of ons lichaam veiligheid of onveiligheid ervaart. Wanneer het (structureel) onveiligheid ervaart dan raakt de werking van het zenuwstelsel ontregeld en dit zorgt voor zo’n 80% van onze gezondheidsklachten. Met deze theorie begrijpen we de manier waarop we leven, hoe we ons voelen, hoe ons lichaam voelt en hoe we ons gedragen.

Communicatie

Wanneer een lichaam onveiligheid ervaart dan is het niet mogelijk om je te verbinden. Zenuwstelsels ‘communiceren’ met elkaar. Mijn zenuwstelsel reageert op die van jou en andersom ook. De manier waarop dit gebeurt is weer afhankelijk van de staat van ons autonome zenuwstelsel. Deze reageert niet alleen op die van andere mensen maar ook op onze omgeving. Bijvoorbeeld op je werk, binnen je gezin, in je familie, binnen je vriendenkring, etc.

Basis

Willen we écht verbinden dan is het nodig om terug naar de basis te gaan en hoe deze is gevormd gedurende het leven. Van hieruit kunnen we voor een verandering zorgen, vanuit onszelf en niet met onze aandacht buiten ons. Deze basis is de vorming en de staat van ons autonome zenuwstelsel. Er zijn diverse factoren die hier invloed op hebben (gehad) en verschilt dus per persoon en hoe iemand omgaat met stressvolle situaties. Verandering begint dan ook niet met de aandacht voor de situatie maar naar hoe iemand reageert op situaties en dit komt voort vanuit de werking van ons autonome zenuwstelsel.

Werkstress

Terug naar werkstress. Wanneer we stress ervaren dan betekent dit dat ons lichaam in een staat van overleving verkeert. In deze staat is (gedrags)verandering op cognitief niveau heel lastig omdat een groot deel van ons denkende brein niet optimaal werkt. De nervus vagus (als onderdeel van het parasympatische deel van ons autonome zenuwstelsel) speelt hierin een hele belangrijke rol. Deze grote zenuw noemt men een tweerichtingsverkeer informatiesnelweg tussen lichaam en brein waarbij het verkeer van lichaam naar brein (80%) dominant is. Het optimaal en langdurig aanpakken van werkstress begint door met de aandacht naar binnen en het lichaam te gaan. De polyvagaalladder is een mooie methode om hiervoor te gebruiken. Hiermee leren mensen niet alleen de werking van hun autonome zenuwstelsel kennen maar ook wat hen helpt om deze zelf te gaan reguleren (ook vanuit co-regulatie) en om uit de overlevingsstaat van stress te komen.

Zelf-herstellend vermogen en voeding

Zelf-herstellend vermogen en voeding

In een eerdere blog schreef ik over het zelf-genezend vermogen en het belang van een goede slaapkwaliteit. Naast een goede slaapkwaliteit voor ons lichamelijke herstel tijdens de diepe slaap en geestelijke herstel tijdens de remslaap kunnen we ons lichaam op nog een manier een handje helpen om goed te kunnen herstellen.


Van 6 naar 3x per dag eten

Voorheen, een hele tijd geleden al, at ik gedurende de dag misschien wel 6x of vaker. Ontbijt, lunch, avondeten en tussendoortjes zoals fruit maar ook kon ik best snoepen hoor en daarbij kwamen dan nog de cappuccino’s uit de koffiemachine op het werk (die ik nu niet meer drink i.v.m. de ongezonde transvetten). Ik ging ook nooit op pad zonder iets te eten in mijn tas voor het geval ik flauw zou worden en dat kan best een naar gevoel zijn. Vroeger kon ik nog wel eens flauwvallen namelijk. Dus dat patroon van eten en die overtuiging over eten zat er ingebakken bij mij.

Tegenwoordig eet ik maximaal 3x per dag (uitzonderingen daargelaten). Tussen mijn laatste eetmoment van de dag en het eerste moment de volgende dag zit gemiddeld zo’n 13 uur. En op dat moment nog niet eens echt een eetmoment want dan drink ik mijn heerlijke Wakuli espresso filterkoffie, gemaakt in mijn Italiaanse espresso maker, met zelfgemaakte cashewnotenmelk. Maar door de cashewnotenmelk (calorieën) reageert mijn lichaam alsof ik aan het eten ben. Meestal een uur later eet ik mijn stevige ontbijt.


Lichaamsprocessen

Er gebeurt heel veel in ons lichaam. Zo ook elke keer wanneer we eten. Het gaat dan ontsteken. En afhankelijk van wat we eten, ontsteekt het lichaam in meer of mindere mate. Hoe meer onbewerkt, ongeraffineerd en natuurlijker de voedingsmiddelen hoe minder we ontsteken. Hoe minder vaak we eten, hoe minder we ontsteken. Hoe langer we niet eten hoe meer ruimte we het lichaam geven om te herstellen. En geven we ons immuunsysteem de gelegenheid het werk te doen waar deze voor gemaakt is. Wanneer we tussen de 12 en 24 uur niet eten, ook geen calorische drankjes drinken, kan de zelfherstellende functie goed haar werk doen, zelfs op celniveau.


Extra voedingsweetje

Daarnaast is het zo dat elke keer we eten onze bloedsuikerspiegel stijgt. Hoe snel deze stijgt is ook weer afhankelijk van wat we eten. Elke keer wanneer we eten, hier ook weer inclusief calorische drankjes en de allerkleinste snoepjes, gaat de alvleesklier insuline produceren om de bloedsuikerspiegel te stabiliseren. Hoe hoger en snellere stijging van de bloedsuikerspiegel hoe harder de alvleesklier moet werken. Wanneer dit structureel gebeurt, kan er op termijn insulineresistentie en diabetes II ontstaan.


Kort samengevat

Hieronder nog even op een rijtje hoe we ons lichaam in relatie tot voeding haar werk kunnen laten doen voor een zo natuurlijk mogelijke evenwicht:

  • Maximaal 3x per dag eten, inclusief de calorische drankjes
  • Minimaal 12 uur niets eten tussen laatste eetmoment van de dag en eerste eetmoment volgende dag
  • Onbewerkte, natuurlijke en ongeraffineerde voedingsmiddelen
  • Voeding die de bloedsuikerspiegel zo langzaam mogelijk laat stijgen

Met dit voedingspatroon voel ik me nooit meer flauw, heb ik geen suikerdips en geen rammelende maag.

 

Noot:

  • Heb je bepaalde gezondheidsklachten of een aandoening overleg dan altijd eerst met een voedingscoach en/of een behandelend arts
Zelf-genezend vermogen

Zelf-genezend vermogen

Wanneer er over zelf-genezend vermogen wordt gesproken, kan er nog wel eens zweverig over gedacht worden. Terwijl we het heel normaal vinden dat bijvoorbeeld wondjes genezen of een blauwe plek, een kneuzing, etc. Dit is het zelf-genezend of zelf-herstellend vermogen van ons lichaam. Ons lichaam is gemaakt om zichzelf te herstellen. Hiervoor is o.a. voldoende rust en herstel nodig en dit gebeurt voornamelijk tijdens je slaap. Daarvoor is het weer nodig om een goede slaapkwaliteit te hebben. Voldoende diepe slaap voor je lichamelijke herstel en voldoende remslaap voor je mentale herstel.


Slaapkwaliteit

Hoe zorg je voor een goede slaapkwaliteit en hoe weet je of de kwaliteit van je slaap goed is? Tegenwoordig zijn daar gadgets of apps voor. Maar je kunt natuurlijk ook goed naar je lichaam luisteren. Hoe voel je je bijvoorbeeld wanneer je in de ochtend wakker wordt? Dit is een hele goede graadmeter om te weten of je slaap goed was, minder goed of helemaal niet goed. Voor een goede slaapkwaliteit is het aan te raden om zo min mogelijk, en het liefst helemaal geen, elektrische apparatuur in je slaapkamer te hebben. Geen tv, telefoon, radiowekker, etc. Een slaapkamer ingericht zo dicht mogelijk bij de natuur zou ideaal zijn. Zo zijn er specifieke ‘slaapkamer’ planten die een goede nachtrust bevorderen. Een aantal van deze zijn: de aloë vera, sanseveria, lavendel en jasmijn.


Verbeteren slaapkwaliteit

Wat zorgt nog meer voor een goede slaapkwaliteit? Hieronder volgen op een rijtje een aantal tips welke kunnen helpen:

  • 2 tot 3 uur van tevoren niets meer eten, ook geen calorische drankjes en tussendoortjes
  • de juiste voeding
  • geen activiteiten waarbij je cortisolniveau (stresshormoon) omhoog gaat
  • 2 uur van te voren geen tv, telefoon, laptop, tablet, etc.
  • verduisteringsgordijnen
  • het licht in je woonkamer wat meer dimmen
  • voldoende frisse lucht
  • dagelijks yoga nidra doen (wordt ook wel slaapmeditatie genoemd)
  • voor het slapen gaan specifieke ademhalingsoefeningen doen die je parasympatisch zenuwstelsel activeren
  • eventueel een aardingslaken bij hooggevoeligheid en sensitiviteit


Bevorderen herstel

Wat bevordert nog meer je zelf-genezend vermogen? Wat kun je o.a. nog meer doen om je lichaam dagelijks zo goed mogelijk te laten herstellen? Alhoewel het door omgevingsfactoren waar we zelf 123 geen invloed op hebben het ons lichaam moeite kan kosten om zichzelf te herstellen. Hieronder volgen puntsgewijs een aantal tips om ons lichaam te helpen daarmee:

  • eet maximaal 3x per dag, geen tussendoortjes en calorische drankjes
  • zorg dat er minimaal 12 uur zit tussen je laatste eetmoment van de dag (ook geen calorische drankjes) en je eerste eetmoment de volgende dag
  • gebruik je ademhaling
  • eet voldoende eiwitten
  • zorg voor een goede spier/lichaamsvet verhouding
  • een goede balans van je autonome zenuwstelsel (parasympaticus en sympaticus)
  • zorg dat je vrij bent van blokkades veroorzaakt door bijvoorbeeld opgeslagen emoties en stress in het lichaam
  • een bewuste mindset

Mijn favorieten en wat ik zelf heel fijn vind en waar ik mij goed bij voel, zijn o.a. de yoga nidra, ademhalingsoefeningen, Qi Gongde juiste voeding en voedingspatroon en het aardingslaken.

    Kwaliteit van adem

    Kwaliteit van adem

    Ademhaling als vitaliteitsproduct

    Wanneer we onze ademhaling als product voor onze gezondheid en vitaliteit bekijken dan is het een product met veel kwaliteiten. En met deze kwaliteiten kunnen we weer de kwaliteit van onze ademhaling verbeteren. Vaak zijn we ons hiervan niet bewust omdat ademhalen meestal vanzelf gaat. De meeste mensen hebben echter een hoge ademhaling. Met een hoge ademhaling ervaart ons lichaam stress. Dat dit zo is, is niet raar omdat ons lichaam eigenlijk altijd ‘aan’ staat. Dit is al heel lang zo door externe prikkels zoals social media, maar zeker ook het nieuws. Helaas laat het nieuws zo goed als alleen maar berichten zien waarmee veel angst gevoed wordt. Tegenwoordig is het nieuws gevuld met vele crises. Ben jij je bewust van de reactie van je lichaam wanneer je naar het nieuws kijkt? Ook dan ervaart ons lichaam ongemerkt stress. Onze ademhaling is een mooie en waardevolle ‘tool’ om te ontstressen of om de stresservaring in je lichaam te verminderen.

     

    Kwaliteiten van ademhaling

    Onze ademhaling is multi-inzetbaar. Zo heb je specifieke oefeningen om:

    • meer energie te krijgen
    • je lichaam te zuiveren
    • meer rust te creëren
    • je veerkracht te vergroten
    • je slaapkwaliteit te verbeteren
    • meer focus en helderheid te hebben
    • angstgevoelens te verminderen
    • beter om te gaan met boosheid
    • de werking van je immuunsysteem te verbeteren
    • je vitaler te voelen
    • je lichaam te koelen tijdens hele warme dagen
    • als therapeutische interventie in te zetten

    Ademhalingsoefening

    Hieronder ga ik de 4-7-8 ademhaling met je delen. Deze oefening werkt rustgevend voor je zenuwstelsel en is heel geschikt om te gebruiken o.a. bij stressvolle situaties of als je veel stress en spanning ervaart in je lichaam. Maar ook zal deze oefening je helpen om beter in slaap te vallen wanneer je deze oefening regelmatig doet.

    4-7-8 ademhaling

    1. Voordat je begint adem je eerst helemaal uit via je mond.
    2. Plaats dan zachtjes het puntje van je tong tegen je gehemelte net achter je voortanden. Houd je tong daar gedurende de hele ademhalingsoefening.
    3. Sluit je lippen.
    4. Adem dan zachtjes en rustig 4 tellen in via je neus. Voel je buik boller worden wanneer je dit doet.
    5. Houd dan je adem 7 tellen vast nog steeds met je lippen zachtjes op elkaar en je tong tegen je gehemelte.
    6. Na de 7e tel laat je je lippen los en houd je nog steeds het puntje van je tong tegen je gehemelte.
    7. Adem nu uit via je mond 8 tellen. Terwijl je dit doet hoor je een slissend geluid en voel je je buik weer intrekken.
    8. Na je uitademing sluit je je lippen weer zachtjes op elkaar.
    9. Adem weer rustig en zachtjes 4 tellen in via je neus.
    10. Herhaal deze cyclus 10 keer.
    Je hormonen in balans met yoga nidra

    Je hormonen in balans met yoga nidra

    Yoga Nidra

    Wanneer je mij volgt op social media en/of mijn blogs leest dan weet je dat Yoga Nidra een meditatie is die in de yogahouding Savasana wordt gedaan. En dat het bekend staat als een slaapmeditatie. Maar ook dat het eigenlijk veel meer is dan dat. Dat het therapeutisch werkt.

     

    Slaapmeditatie

    Yoga Nidra wordt een slaapmeditatie genoemd omdat het je in een staat van diepe slaap kan brengen. En dat kan zijn terwijl je bij bewustzijn bent. Op deze manier kun je door middel van een herhalende en specifieke intentie of affirmatie bepaalde overtuigingen en patronen doorbreken omdat je op dat moment in je onderbewustzijn zit. Dit gebied bepaalt voor zo’n 95% je gedrag. Yoga Nidra verbetert tevens je slaapkwaliteit waardoor je beter lichamelijk en mentaal herstelt tijdens je slaap. Dit is bevorderlijk voor een gezonde hormoonhuishouding.

     

    Balans

    Tijdens Yoga Nidra zijn beide hersenhelften tegelijkertijd geactiveerd. Je zenuwstelsel raakt hierdoor meer in balans. En deze werkt, zoals je in andere blogs misschien hebt gelezen, nauw samen met het hormoonstelsel. Wanneer het zenuwstelsel in balans is, heeft dit een positief effect op de werking van je hormoonstelsel.

     

    Hormoonhuishouding

    Wat gebeurt er met hormonen tijdens Yoga Nidra?

    • De aanmaak van serotonine stijgt. Dit geeft je een goed gevoel, rust, balans en focus.
    • Het knuffelhormoon oxytocine komt vrij. Je hartchakra opent hierdoor. Dit kan helend werken voor je hart.
    • Ook komt er endorfine vrij. Wat pijn kan verminderen en de bloeddruk kan verlagen.
    • Stijging van GABA levels. GABA helpt je beter met stress om te gaan.
    • DHEA levels krijgen een boost. Dit vergroot je psychologische en lichamelijke welzijn en het verbetert je immuunsysteem.
    • Melatonine levels, het slaaphormoon, stijgen, waardoor de slaapkwaliteit verbetert.
    • Het groeihormoon krijgt een boost wanneer je in de diepste staat van yoga nidra bent. Dit vertraagt het verouderingsproces.
    • Daling van overmatige aanmaak van cortisol, het stresshormoon. Yoga nidra kan helpen je bijnieren te herstellen en is daardoor heel geschikt voor mensen met een burn-out en mensen die veel stress en spanning ervaren.
    • Dopamine levels stijgen, hetgeen je mentaal sterker maakt (bron: Yoga nidra, the art of transformational sleep).

    Door de aanmaak en het vrijkomen van al deze stofjes zal het hormoonstelsel beter gaan werken waardoor je hormonen meer in balans komen.

     

    Yoga Nidra 10 minuten

    Wist je dat je met een korte Yoga Nidra meditatie ook al veel effect kunt hebben. Ideaal om in de ochtend te doen net nadat je wakker wordt en voordat je uit je bed stapt. Op mijn YouTube kanaal staat een 61 punten meditatie in het Engels. Deze is ongeveer 10 minuten maar werkt diep ontspannend. Wil je de dag zonder stress beginnen dan raad ik je deze van harte aan. Het beste is het te beluisteren met koptelefoon of oortjes. Klik hier voor de meditatie.