Bewustzijn Archives

Week van de werkstress – Verbinding

door Marloes van Beek | nov 15, 2023 | Balans, Bewustzijn, Bodymind, Burn-out, Energie, Harmonie, Veerkracht

Gisteren zag ik een post voorbijkomen dat het deze week, 13 t/m 17 november 2023, de week van de werkstress is met dit jaar als thema: verbinding. Een mooie aanleiding om hierover een blog te schrijven. Allereerst wil ik graag zeggen dat ik het mooi vind dat er aandacht aan wordt besteed. Net zoals met, ik noem het maar even, andere probleemgebieden. Allemaal mooie initiatieven maar vaak vergeten we toch wel één heel belangrijk deel. En dat is terug naar de kern gaan om een probleem echt aan te pakken en daarmee kom ik ook op het thema verbinding.

Verbinding

Het is mooi om te zien dat de laatste jaren steeds vaker aandacht gaat naar dit thema. Dat was ook zo binnen de politieorganisatie. Binnen het vitaliteitsprogramma waar ik werkzaam was, werden 1x per jaar de verbindingsdagen georganiseerd met diverse workshops. Een mooi evenement en een leuke manier om meer verbinding te creëren. Maar wat is verbinding nu eigenlijk echt? Het is in ieder geval niet iets cognitiefs. We kunnen bijvoorbeeld rationeel bedenken dat we verbinding willen maar als ons lichaam dit niet voelt dan gaat echt verbinden niet lukken.

Polyvagaaltheorie

Mijn gedachte over verbinding veranderde toen ik kennis nam van de Polyvagaaltheorie. Deze theorie wordt de wetenschap van veiligheid en verbinding genoemd. Het geeft inzicht in de werking van ons autonome zenuwstelsel. Een taak van dit zenuwstelsel is scannen, dit gebeurt onbewust, automatisch en constant, of ons lichaam veiligheid of onveiligheid ervaart. Wanneer het (structureel) onveiligheid ervaart dan raakt de werking van het zenuwstelsel ontregeld en dit zorgt voor zo’n 80% van onze gezondheidsklachten. Met deze theorie begrijpen we de manier waarop we leven, hoe we ons voelen, hoe ons lichaam voelt en hoe we ons gedragen.

Communicatie

Wanneer een lichaam onveiligheid ervaart dan is het niet mogelijk om je te verbinden. Zenuwstelsels ‘communiceren’ met elkaar. Mijn zenuwstelsel reageert op die van jou en andersom ook. De manier waarop dit gebeurt is weer afhankelijk van de staat van ons autonome zenuwstelsel. Deze reageert niet alleen op die van andere mensen maar ook op onze omgeving. Bijvoorbeeld op je werk, binnen je gezin, in je familie, binnen je vriendenkring, etc.

Basis

Willen we écht verbinden dan is het nodig om terug naar de basis te gaan en hoe deze is gevormd gedurende het leven. Van hieruit kunnen we voor een verandering zorgen, vanuit onszelf en niet met onze aandacht buiten ons. Deze basis is de vorming en de staat van ons autonome zenuwstelsel. Er zijn diverse factoren die hier invloed op hebben (gehad) en verschilt dus per persoon en hoe iemand omgaat met stressvolle situaties. Verandering begint dan ook niet met de aandacht voor de situatie maar naar hoe iemand reageert op situaties en dit komt voort vanuit de werking van ons autonome zenuwstelsel.

Werkstress

Terug naar werkstress. Wanneer we stress ervaren dan betekent dit dat ons lichaam in een staat van overleving verkeert. In deze staat is (gedrags)verandering op cognitief niveau heel lastig omdat een groot deel van ons denkende brein niet optimaal werkt. De nervus vagus (als onderdeel van het parasympatische deel van ons autonome zenuwstelsel) speelt hierin een hele belangrijke rol. Deze grote zenuw noemt men een tweerichtingsverkeer informatiesnelweg tussen lichaam en brein waarbij het verkeer van lichaam naar brein (80%) dominant is. Het optimaal en langdurig aanpakken van werkstress begint door met de aandacht naar binnen en het lichaam te gaan. De polyvagaalladder is een mooie methode om hiervoor te gebruiken. Hiermee leren mensen niet alleen de werking van hun autonome zenuwstelsel kennen maar ook wat hen helpt om deze zelf te gaan reguleren (ook vanuit co-regulatie) en om uit de overlevingsstaat van stress te komen.

Burn-out en de weg terug naar jezelf

door Marloes van Beek | jun 2, 2023 | Bewustzijn, Burn-out, Lichaamsbewustzijn, Mindbody, Nervus Vagus, Stress, Veerkracht, Vitaliteit

Liefde en zachtheid voor jezelf

In een eerdere blog over burn-out schreef ik dat er geen weg meer terug is omdat bepaalde levenservaringen tot dat moment hebben geleid tot een burn-out. Andersom kan een burn-out een aanleiding zijn voor de weg terug naar onszelf. In de eerdere blog schrijf ik dat we de verbinding met onszelf zijn kwijtgeraakt. Ik zie een burn-out dan ook als een boodschap dat we iets mogen veranderen in ons leven om weer in verbinding met onszelf te komen. Dat we mogen gaan onderzoeken en ontdekken in onze eigen tempo, we weer verbinding mogen maken met ons lichaam en met ons gevoel en onze emoties. Niet omdat het moet maar vanuit liefde en zachtheid voor onszelf.

Overbelast zenuwstelsel

Vaak, maar steeds minder, wordt een burn-out gerelateerd aan werk of te hard werken. Dat zou op zich wel kunnen, maar in de kern zal de oorzaak vanuit diepere lagen komen. Het is misschien wel een combinatie van verschillende factoren die een rol kunnen spelen. Factoren die maken dat we mentaal, emotioneel en lichamelijk uit evenwicht raken. Wat we tegenwoordig weten is dat ons zenuwstelsel hierin een belangrijke rol speelt. Wanneer het zenuwstelsel (structureel) overbelast is dan zorgt dit voor een verstoord stresssysteem waardoor o.a. een burn-out kan ontstaan en hormonale disbalansen zoals schildklierproblemen. We kunnen hierdoor mentale, emotionele en lichamelijke klachten gaan ervaren. Of iemands zenuwstelsel (chronisch) overbelast raakt, hoe snel of hoe vaak is afhankelijk van hoe deze zich heeft kunnen ontwikkelen in onze vroegste jaren.

Tweerichtingsverkeer

In principe is ons lichaam en ons zenuwstelsel in staat om zichzelf in evenwicht te brengen. Daarvoor heeft het wel de goede omstandigheden nodig. Wanneer ons lichaam veel stress ervaart dan heeft het weinig ruimte om zichzelf te herstellen. Maar met de juiste tools en lichaamsbewustzijn kunnen we ons lichaam hierin ondersteunen. Met meer lichaamsbewustzijn en weten hoe ons zenuwstelsel werkt, kunnen we wellicht anders gaan kijken naar een burn-out. Ik denk dat we teveel in ons hoofd zitten en de verbinding tussen ons lichaam en hoofd verloren zijn. Terwijl het één geheel is en niet los van elkaar gezien kan worden. Het zenuwstelsel en dan met name de nervus vagus speelt wat mij betreft een grote rol.

Deze zenuw wordt ook wel de informatiesnelweg tussen lichaam en brein genoemd. Het is onderdeel van het parasympatisch zenuwstelsel (voor rust en herstel) en loopt vanuit de hersenstam via het borstgebied door tot onder in de buik. Zo’n 70-80% van de informatie die deze sensorische zenuw opvangt gaat van het lichaam naar het brein. Vanuit de Polyvagaaltheorie wordt dan ook wel gezegd “Verander je lichaam, verander je brein”. Dat wil niet zeggen dat onze gedachten niet krachtig zijn. Volgens Stephen Porges, die deze theorie in de jaren ’90 heeft ontwikkeld, betreft het een tweerichtingsverkeer. Hij zegt o.a. dat onze gedachten worden beïnvloed door hoe ons lichaam voelt maar ook dat onze gedachten invloed hebben op ons lichaam.

Verander je lichaam

Wat wordt met ‘verander je lichaam’ bedoeld? Wanneer we ons beter in ons lichaam voelen, niet alleen bewust maar ook onbewust, dan heeft dit een positieve invloed op ons brein. We kunnen ons beter voelen in ons lichaam door o.a. goede voeding, voldoende beweging en helpende gedachten. Maar meer nog door te werken op de diepere lagen aan de hand van lichaamswerk. Wat bevindt zich bijvoorbeeld nog aan onverwerkte emoties en stressgebeurtenissen in ons lichaam? Is ons lichaam wel echt ontspannen of verkeert deze zonder dat we ons daarvan bewust zijn in een overlevingsstand? Is ons zenuwstelsel in evenwicht en beweegt deze gezond mee met de gebeurtenissen in ons leven of is deze ontregeld, verstoord of overprikkeld?

Lichaamsbewustzijn en zelfregulatie

Door ons lichaamsbewustzijn te vergroten en met de kennis van de 3 toestanden van het autonome zenuwstelsel kunnen we zelf invloed krijgen op de werking hiervan. We kunnen leren dit zelf te gaan reguleren door wat Stephen Porges ‘neuroceptie’ noemt. Gewaar worden en zijn van je lichaam. Door te voelen hoe je lichaam reageert op de buitenwereld via de 5 zintuigen (zien, horen, ruiken, proeven en voelen). Door de signalen in je lichaam waar te nemen (bijvoorbeeld pijn, rommelende darmen, verkrampingen, allerlei andere sensaties). En door bewust te zijn van je lichaamstaal en -positie in de ruimte. Hierdoor gaan we steeds meer ons lichaam geven wat deze nodig heeft en kunnen we nieuwe herinneringen maken in ons lichaam en brein.

Ziekteverzuim

Willen we echt de oorzaak aanpakken en bijdragen aan het herstel van werknemers met bijvoorbeeld een burn-out, het verminderen van ziekteverzuim en het vergroten van de inzetbaarheid dan mag deze kennis niet achterwege blijven volgens mij. Zeker bij organisaties waarbinnen werknemers geconfronteerd kunnen worden met onveiligheid en bepaalde incidenten waardoor er veel sprake kan zijn van PTSS-, angst- en depressiesymptomen. Deze kennis en informatie zou wat mij betreft een hele waardevolle aanvulling zijn in de spreekkamer van bijvoorbeeld bedrijfsartsen.

Lees hier de vorige blog over burn-out

Therapeutische yogales

door Marloes van Beek | mei 22, 2023 | Ademwerk, Beweging, Bewustzijn, Lichaamsbewustzijn, Mindbody, Nervus Vagus, Traumaherstel, Veerkracht, Yoga

De helende kracht van yoga

De helende kracht van therapeutische yoga voor traumaherstel in groepsverband:

Het is een uitnodiging om wonden van ‘zich buitengesloten voelen’ en ‘niet gezien en gehoord voelen’ te helen
Verbinding met anderen kan helpen om liefdevoller naar onszelf te kijken en samen in verbinding voelen we ons krachtiger
Onvoorwaardelijk geaccepteerd voelen door anderen helpt om met compassie naar onze pijn te gaan
Zien dat we niet alleen zijn op het pad van mens zijn en dat we allemaal ´perfectly imperfect´ zijn
Interpersoonlijke heling is nodig omdat trauma in relatie tot omgeving ontstaat
Vertrouwen en gevoel van veiligheid bouwen in verbinding en jezelf kunnen zijn en laten zien
De energie van verbinding met jezelf en verbinding voelen met omgeving delen met anderen
Merken wanneer je uit verbinding bent en weer in verbinding kunnen gaan is de basis voor gezonde relaties

Wekelijkse yogales

Ik wil graag starten met een groep van maximaal 8 in Enschede. Hiervoor is geen ervaring met yoga nodig. Je gaat met ademwerk, beweging en yoga onderzoeken, ontdekken en ervaren hoe je lichaam wil bewegen, wat jouw lichaam nodig heeft en wellicht wat nog losgelaten wil worden wat nu nog opgeslagen ligt aan bepaalde emoties die nog niet de ruimte hebben gekregen om volledig gevoeld te worden. Het ervaren van deze keuzevrijheid werkt bekrachtigend en je gevoel van veiligheid wordt vergroot. Therapeutische yoga bevordert het mentaal, emotioneel en lichamelijk welzijn.

Meer informatie

Bij interesse of wanneer je graag meer informatie wil, mag je mij een mailtje sturen (kompas@marloesvanbeek.com) Ook geschikt voor bedrijven, organisaties, etc. waar werknemers veelal burn-out, overspannenheid en overprikkeling ervaren of symptomen van PTSS, angst en depressie.

Emoties, gevoelens & gedachten

door Marloes van Beek | mei 18, 2023 | Bewustzijn, Lichaamsbewustzijn, Mindbody, Nervus Vagus, Polyvagaaltheorie

Toen ik tijdens de opleiding voor lifecoach een keer aansloot bij een mentale kracht training binnen de organisatie waar ik werkte, kwam het zogenaamde 5g model (Gebeurtenis, Gevoel, Gedachten, Gedrag, Gevolg) voorbij. Volgens dit model komt gedachte voor gevoel. En ik vroeg me toen af ‘klopt dit wel?’ Of gedachte voor gevoel komt of gevoel voor gedachte daar waren de meningen over verdeeld. In de blog van vorig jaar schrijf ik dat gevoelens en gedachten tegelijkertijd plaatsvinden omdat ze met elkaar verbonden zijn.

Emoties, gevoelens & gedachten

Nu las ik afgelopen week een artikel van Antonio Damasio, neuroloog en wetenschapper, via een connectie op LinkedIn. Deze neurowetenschapper kwam toevallig ook al voorbij tijdens de training voor Polyvagaaltheorie in therapeutische yoga. Het Engelse artikel beschreef dat bewustzijn begint met voelen en niet denken. In plaats van ‘ik denk dus ik ben’ van Descartes is het volgens Antonio Damasio ‘ik voel dus ik ben’. In een ander artikel die ik vond staat o.a. dat volgens hem emoties tot het lichaam behoren en vóór gevoelens plaatsvinden en dat gevoelens veel nauwer verbonden zijn met gedachten. Een emotie betekent letterlijk ‘een beweging naar buiten’ en is samen met de daaraan gekoppelde reactie lichaamsgericht. Terwijl een gevoel op de mind gericht is, staat in een artikel van Hans Peters waarin hij het verschil tussen emotie en gevoel volgens Antonio Damasio uitlegt.

Lichaamsbewustzijn

In al deze informatie lees ik overeenkomsten met de Polyvagaaltheorie. “Verander je lichaam, verander je brein” is een quote welke voorbij kwam tijdens de training. Dit heeft te maken met de nervus vagus, een tweerichtingsverkeer informatiesnelweg tussen lichaam en brein, waarbij maar liefst 80% van lichaam naar brein gaat. Vandaar ook dat lichaamsbewustzijn en lichaamswerk zo belangrijk is. Het is zeker niet altijd gemakkelijk om weer in verbinding te komen met je lichaam. Niet alleen omdat we het wellicht verleerd zijn en teveel in ons hoofd zitten maar ook kan het onzeker en onveilig voelen. Want wat komen we daar tegen? Emoties die we in het verleden niet voor niets hebben weggestopt omdat het te pijnlijk voelde en onveilig? Ik kan me heel goed voorstellen dat je daar niet graag naar toe wil. Maar vaak is het zo dat we ons niet bewust zijn van wat er allemaal in ons lichaam opgeslagen is, ons gedrag, de spanning in ons lichaam of dat ons lichaam in een (structurele) staat van onveiligheid verkeerd omdat we misschien niet anders weten en dat het ‘gewoon’ is voor ons.

Lichaamswerk

Emoties willen graag gevoeld worden, willen naar buiten bewegen, aldus Hans Peters. Wanneer deze beweging geblokkeerd wordt door emoties bijvoorbeeld te onderdrukken, blijven ze in het lichaam achter, veelal onbewust en sluimerend, wachtend op een trigger zodat er weer een kans is voor deze emoties om naar buiten te kunnen en bevrijd te worden. Therapeutische yoga voor traumaherstel helpt je hier op een fijne en veilige manier mee. In je eigen tempo en met compassie ga je je meer bewust worden van je lichaam. Hoe deze o.a. reageert via de zintuigen maar ook intern. Je gaat leren hoe emoties (alsnog) te uiten. En dat het okay is om je boos, verdrietig, bang, etc. te voelen. Met diverse oefeningen ga je leren de informatiestroom van je lichaam naar je brein zelf te reguleren in plaats van dat jouw zenuwstelsel jou reguleert. Je gaat meer vertrouwen krijgen, compassie en zachtheid voor jezelf, je gevoel van veiligheid en sociale betrokkenheid vergroten en ruimte maken in je lichaam zodat je levensenergie weer kan gaan stromen.

Emoties de baas

door Marloes van Beek | mrt 14, 2023 | Ademwerk, Bewustzijn, Emoties, Veerkracht

Eerder schreef ik een blog over gedachten en dat in mijn beleving negatief denken niet bestaat omdat er in deze (negatieve) gedachten waardevolle boodschappen kunnen zitten. Zo zou ik het ook willen benaderen ten aanzien van emoties. In plaats van de (negatieve) emoties weg te drukken of er van weg te kijken, om welke reden dan ook, zouden we deze ‘gewoon’ als een emotie kunnen zien, zonder er een label op te plakken van positief of negatief. Net zoals bij gedachten gaat het er om hoe we er mee omgaan. We kunnen ons laten beheersen door emoties maar we kunnen ook onze emoties gaan reguleren.

Emoties voelen

Het reguleren van onze emoties betekent niet deze niet voelen. Emoties willen juist gevoeld worden en hebben dit ook nodig, anders kunnen er blokkades in ons lichaam ontstaan. Voel heel bewust je emoties. Het betekent ook niet dat je emoties projecteert op een ander, op de buitenwereld. Zoals ik Juriaan Galavazi wel eens heb horen zeggen: we kunnen niemand en niets de schuld geven van hoe we ons voelen, wat we denken, wat we zeggen en wat we doen. We zijn geheel verantwoordelijk voor onszelf, voor ons gedrag, onze gedachten, gevoelens en emoties. Een ander mooi woord is eigenaarschap. Want door met een vinger naar anderen of situaties te wijzen, maken we onszelf slachtoffer en door ons eigenaar te voelen, stappen we uit die rol.

Nu denk je wellicht dat we wel degelijk slachtoffer kunnen zijn van iets wat ons overkomt. Dat klopt inderdaad. Maar dan gaat het er om hoe we daarmee omgaan. Het werkt niet helpend om de aandacht bij de schuldige of situatie te houden maar wel helpend wanneer we de aandacht naar onszelf brengen en te onderzoeken op welke manier en met welke hulp we datgene goed kunnen verwerken zodat de stress en het trauma niet opslaat in ons lichaam met gezondheidsklachten als gevolg.

Daarnaast maken we allemaal wel momenten mee dat we getriggerd worden door iets of iemand. Dit zegt dan niets over de gebeurtenis of de persoon maar meer over wat er in ons speelt. Het is dan mooi om op die momenten naar binnen te keren en ons af te vragen: wat wil hier gebeuren? Wat wil de emotie die naar boven komt ons vertellen? Hebben we iets uit het verleden nog niet verwerkt of een plek gegeven?

We zijn niet onze emoties

We hebben emoties, we zijn niet onze emoties. Door er op deze manier naar te kijken, identificeren we ons niet met onze emoties. Emoties komen uit onze programma’s die we in ons opgeslagen hebben en die we zo 1,2,3 niet uit ons systeem hebben. Maar het kan wel. Zoals een quote van Nelson Mandela zegt: It always seems impossible, until it is done. Het vraagt bewustwording, patronen herkennen en oefening. Blijven oefenen. Daar begint de verandering. Zie emoties als sleutels voor groei en bewustwording. Als sleutels naar je hart.

Ademwerk

Een mooie manier om anders met emoties om te gaan, deze alsnog te integreren en te kunnen reguleren, is ademwerk. Met name de verbonden ademhaling ondersteunt hierbij zodat we ons kunnen bevrijden van emoties uit het verleden. Deze ademtechniek kan op diverse manieren uitgevoerd worden. Door achter elkaar door te ademen zonder pauzes kunnen opgeslagen emoties naar boven komen. Deze mogen op dat moment gevoeld worden om vervolgens ons lichaam te verlaten. We merken hierdoor dat we steeds minder getriggerd worden.

Zelf-genezend vermogen

door Marloes van Beek | jan 14, 2023 | Balans, Bewustzijn, Coaching, Veerkracht

Wanneer er over zelf-genezend vermogen wordt gesproken, kan er nog wel eens zweverig over gedacht worden. Terwijl we het heel normaal vinden dat bijvoorbeeld wondjes genezen of een blauwe plek, een kneuzing, etc. Dit is het zelf-genezend of zelf-herstellend vermogen van ons lichaam. Ons lichaam is gemaakt om zichzelf te herstellen. Hiervoor is o.a. voldoende rust en herstel nodig en dit gebeurt voornamelijk tijdens je slaap. Daarvoor is het weer nodig om een goede slaapkwaliteit te hebben. Voldoende diepe slaap voor je lichamelijke herstel en voldoende remslaap voor je mentale herstel.

Slaapkwaliteit

Hoe zorg je voor een goede slaapkwaliteit en hoe weet je of de kwaliteit van je slaap goed is? Tegenwoordig zijn daar gadgets of apps voor. Maar je kunt natuurlijk ook goed naar je lichaam luisteren. Hoe voel je je bijvoorbeeld wanneer je in de ochtend wakker wordt? Dit is een hele goede graadmeter om te weten of je slaap goed was, minder goed of helemaal niet goed. Voor een goede slaapkwaliteit is het aan te raden om zo min mogelijk, en het liefst helemaal geen, elektrische apparatuur in je slaapkamer te hebben. Geen tv, telefoon, radiowekker, etc. Een slaapkamer ingericht zo dicht mogelijk bij de natuur zou ideaal zijn. Zo zijn er specifieke ‘slaapkamer’ planten die een goede nachtrust bevorderen. Een aantal van deze zijn: de aloë vera, sanseveria, lavendel en jasmijn.

Verbeteren slaapkwaliteit

Wat zorgt nog meer voor een goede slaapkwaliteit? Hieronder volgen op een rijtje een aantal tips welke kunnen helpen:

2 tot 3 uur van tevoren niets meer eten, ook geen calorische drankjes en tussendoortjes
de juiste voeding
geen activiteiten waarbij je cortisolniveau (stresshormoon) omhoog gaat
2 uur van te voren geen tv, telefoon, laptop, tablet, etc.
verduisteringsgordijnen
het licht in je woonkamer wat meer dimmen
voldoende frisse lucht
dagelijks yoga nidra doen (wordt ook wel slaapmeditatie genoemd)
voor het slapen gaan specifieke ademhalingsoefeningen doen die je parasympatisch zenuwstelsel activeren
eventueel een aardingslaken bij hooggevoeligheid en sensitiviteit

Bevorderen herstel

Wat bevordert nog meer je zelf-genezend vermogen? Wat kun je o.a. nog meer doen om je lichaam dagelijks zo goed mogelijk te laten herstellen? Alhoewel het door omgevingsfactoren waar we zelf 123 geen invloed op hebben het ons lichaam moeite kan kosten om zichzelf te herstellen. Hieronder volgen puntsgewijs een aantal tips om ons lichaam te helpen daarmee:

eet maximaal 3x per dag, geen tussendoortjes en calorische drankjes
zorg dat er minimaal 12 uur zit tussen je laatste eetmoment van de dag (ook geen calorische drankjes) en je eerste eetmoment de volgende dag
gebruik je ademhaling
eet voldoende eiwitten
zorg voor een goede spier/lichaamsvet verhouding
een goede balans van je autonome zenuwstelsel (parasympaticus en sympaticus)
zorg dat je vrij bent van blokkades veroorzaakt door bijvoorbeeld opgeslagen emoties en stress in het lichaam
een bewuste mindset

Mijn favorieten en wat ik zelf heel fijn vind en waar ik mij goed bij voel, zijn o.a. de yoga nidra, ademhalingsoefeningen, Qi Gongde juiste voeding en voedingspatroon en het aardingslaken.

« Vorige Pagina