Mindbody Archives

Alleen maar ontspannen

door Marloes van Beek | jul 12, 2023 | Ademwerk, Lichaamsbewustzijn, Mindbody, Nervus Vagus, Polyvagaaltheorie, Veerkracht, Zelfregulatie

We hoeven alleen maar te ontspannen. En toch gaat dit altijd niet zo gemakkelijk. Natuurlijk zal dit per persoon verschillen maar ik schat zo in dat toch wel een groot deel van de samenleving moeite heeft met echt ontspannen.

Écht ontspannen

Echt ontspannen doen we wanneer dat deel van het zenuwstelsel geactiveerd is die daar voor zorgt. Maar hoe weten en merken we dat? Dat kan door bijvoorbeeld een HRV (heart rate variability) meting te doen. Zelf kies ik er voor om te voelen, om contact te maken met mijn lichaam en mijn lichaam en haar signalen te leren kennen. In het boek Holding Space las ik dat inheemse volkeren zien dat de Westerse bevolking leeft met het hoofd afgesneden van het lichaam. Ik geef ze geen ongelijk. Met velen zitten we teveel in ons hoofd. Niet voor niets komt hier steeds meer aandacht voor. Wij mensen met alles er op en er aan maken onderdeel uit van de natuur, wij zijn natuur. Maar zo leven we al heel lang niet meer hier in het Westen. Steeds meer worden we een soort van machine, zitten we vol met chemische ‘troep’ en leven veelal op de automatische piloot.

Bewust ontspannen

Hoe kunnen we dan echt ontspannen? Wat kunnen we doen? We mogen bewuste aandacht hier aan geven. We gaan vaak leuke dingen doen om te ontspannen. De vraag is of we dat dan echt doen? Beweegt ons zenuwstelsel, die daar verantwoordelijk voor is, evenwichtig mee en zorgt deze voor een goede balans tussen de sympaticus (actiemodus) en de parasympaticus (rustmodus)? Of zorgt onze snelle, hoge en oppervlakkige ademhaling ervoor dat ons lichaam nog steeds stress ervaart? Bewust ontspannen gaat samen met bewust ademhalen en onze ademhaling zo sturen dat we daarmee onze parasympaticus activeren.

Belemmerende factoren

Dan zijn er factoren die het bewust ontspannen nog een stuk uitdagender maken. Bijvoorbeeld wanneer er sprake is van GHIA, Global High Intensity Activation. Hierbij is al in onze vroegste jaren structurele verstoring van ons autonome zenuwstelsel ontstaan. Zoals ook bij vroegkinderlijk trauma (ACE, Adverse Childhood Experiences) en ‘early life stress’. Dan vraagt het van ons om dagelijks bewust te ontspannen en dit gaat niet altijd alleen met ademhalingsoefeningen maar zullen we ook oefeningen moeten doen die de nervus vagus stimuleren waarmee we onze vagale toestand kunnen versterken. Ik ervaar dit zelf ook. Vele blogs geleden over toen ik het ademwerk weer had opgepakt met de Pranayama teacher training, noemde ik het ademwerk de kers op de taart. En dat vind ik nog steeds. Maar gaandeweg leerde ik dat mijn lichaam nog meer nodig heeft nu ik begrijp dat mijn zenuwstelsel ontregeld is.

Afhankelijk van wanneer en wat voor trauma heeft plaatsgevonden, kunnen er meerdere patronen ontstaan. Waaronder teveel in ons hoofd zitten en heel veel gedachten hebben. Dit komt omdat vroegkinderlijk trauma en ‘early life stress’ invloed kan hebben op de ontwikkeling van het bovenste brein. Deze kan over-ontwikkeld raken waardoor iemand moeite heeft met emoties en sensaties voelen omdat dit bovenste brein dan overactief is. Daarnaast kan iemand juist weer teveel vanuit emoties reageren. We kunnen leren dit zelf meer te gaan reguleren door o.a. ons zenuwstelsel te leren kennen en door lichaams- en adembewustzijn. Het coachtraject met therapeutische yoga is daar heel geschikt voor.

Ons lichaam als Kompas

door Marloes van Beek | jun 8, 2023 | Lichaamsbewustzijn, Mindbody, Neuroceptie, Veerkracht, Vitaliteit

Ons bewustzijn bepaalt voor een groot deel ons mentaal, emotioneel en lichamelijk welzijn. Nu vraag ik mij af of we ons bewustzijn kunnen sturen en of we zelf invloed hebben om deze te verruimen. Of gebeurt dit organisch en kunnen we dit niet forceren? Om een voorbeeld van mijzelf te noemen: vorig jaar kwam de nervus vagus op mijn pad en werd ik geïnspireerd te ontdekken en ervaren mijn nervus vagus te stimuleren en activeren door middel van bepaalde oefeningen.

Zo kwam ik terecht bij het boek van Stanley Rosenberg ‘de nervus vagus als bron van herstel’. In dit boek komt de Polyvagaaltheorie van Stephen Porges aan de orde. Maar mijn focus was zo gericht op de oefeningen dat deze theorie niet echt landde bij mij zoals het dit jaar deed. Persoonlijk denk ik (op dit moment omdat deze visie kan veranderen door ervaringen en nieuwe kennis) dat alles op het juiste moment komt en ons toe valt wat we op een diepere laag nodig hebben. Maar ook denk ik wanneer we meer in verbinding zijn met ons lichaam, met onze kern en minder in ons hoofd, dat bewustzijnsverruiming zich sneller kan ontwikkelen. Een aanrader voor een boek over bewustzijnslagen is: Zonder Grenzen van Ken Wilber.

Eigen expert

Iedereen ondergaat zijn en haar eigen proces in zijn en haar eigen tempo. Niemand is hetzelfde, iedereen ervaart alles op zijn en haar eigen manier. Daarom geloof ik dat we in de kern zelf weten wat goed voor ons is. We zijn onze eigen deskundigen. Ik denk niet dat we iemand nodig hebben die zegt de oplossing te hebben maar iemand die ons naar onze eigen oplossing kan begeleiden. Iemand die ons tools kan aanreiken waarmee we kunnen onderzoeken, ontdekken en ervaren waar ons lichaam goed op reageert, waar we ons krachtiger door gaan voelen, ons mentaal, emotioneel en lichamelijk welzijn kunnen vergroten. Of misschien wel gewoon iemand die naast ons staat en holding space houdt voor ons. Ons de ruimte geeft om te zijn met dat wat zich aandient.

Lichaam als kompas

Niemand kent onze emoties, gevoelens en gedachten. En vaak zijn we ons daar zelf niet eens bewust van terwijl ze misschien wel onze grootste leer- en heelmeester zijn. Een coach of therapeut kan ons begeleiden bij het bewust worden van deze onbewuste emoties, gevoelens en gedachten welke ons gedrag bepalen. Te beginnen met emoties welke in ons lichaam opgeslagen liggen. Maar omdat we eigenlijk overuren draaien in ons hoofd wordt het steeds lastiger om de sensaties in ons lichaam waar te nemen. Terwijl ons lichaam juist onze belangrijkste kompas is. Ons lichaam praat met ons en geeft ons signalen. Omdat we meer uit dan in verbinding zijn met ons lichaam kunnen we deze niet voelen of misschien willen we ze liever niet voelen omdat het te pijnlijk kan zijn.

Afgelopen week terwijl ik deze blog schrijf, komt er een boodschap voorbij van iemand die ik volg op sociale media die min of meer overeenkomt met wat ik hierboven heb geschreven. Deze dame vertelde dat niemand ervaart wat jij ervaart aan emoties, gevoelens en gedachten. Iedereen doet dit op zijn en haar eigen manier vanuit zijn en haar eigen perspectief. Vandaar ook dat zelfstudie (neuroceptie) en zelfkennis zo belangrijk is. Ook ons verlangen om gezien, gehoord en begrepen te voelen. De enige persoon die ons moet zien, horen en begrijpen, zijn wijzelf. Dat wil niet zeggen dat we alles alleen moeten doen. Diepe wonden ontstaan in relatie tot iets of iemand en mogen ook geheeld worden in relatie (co-regulatie).

Lichaamsbewustzijn

Een mooie laagdrempelige manier om meer lichaamsbewustzijn te krijgen is ademwerk. Dit heeft mij enorm geholpen om bewust te gaan voelen wat ik voel in mijn lichaam. Echt in mijn lichaam aanwezig te zijn. Maar ook om heel snel en gemakkelijk meer ontspanning te voelen met specifieke oefeningen. En oefeningen om meer energie te voelen of oefeningen waarmee bepaalde emoties die nog vastzaten in mijn lichaam getriggerd werden en alsnog mijn lichaam konden verlaten.

Alleen ademwerk kan al bijdragen aan meer mentale, emotionele en lichamelijke veerkracht. Yoga Nidra en Yin Yoga draagt daar ook aan bij. Wanneer er sprake is meerdere en/of langdurige stressgebeurtenissen dan is therapeutische yoga een mooie vorm van lichaamswerk. Niet alleen om je lichaamsbewustzijn te vergroten maar door de combinatie van ademhaling, beweging, yoga en meditatie en dat je keuzevrijheid hebt in hoe je dit zelf toepast, vergroot je je gevoel van veiligheid en ga je je krachtiger voelen.

Burn-out en de weg terug naar jezelf

door Marloes van Beek | jun 2, 2023 | Bewustzijn, Burn-out, Lichaamsbewustzijn, Mindbody, Nervus Vagus, Stress, Veerkracht, Vitaliteit

Liefde en zachtheid voor jezelf

In een eerdere blog over burn-out schreef ik dat er geen weg meer terug is omdat bepaalde levenservaringen tot dat moment hebben geleid tot een burn-out. Andersom kan een burn-out een aanleiding zijn voor de weg terug naar onszelf. In de eerdere blog schrijf ik dat we de verbinding met onszelf zijn kwijtgeraakt. Ik zie een burn-out dan ook als een boodschap dat we iets mogen veranderen in ons leven om weer in verbinding met onszelf te komen. Dat we mogen gaan onderzoeken en ontdekken in onze eigen tempo, we weer verbinding mogen maken met ons lichaam en met ons gevoel en onze emoties. Niet omdat het moet maar vanuit liefde en zachtheid voor onszelf.

Overbelast zenuwstelsel

Vaak, maar steeds minder, wordt een burn-out gerelateerd aan werk of te hard werken. Dat zou op zich wel kunnen, maar in de kern zal de oorzaak vanuit diepere lagen komen. Het is misschien wel een combinatie van verschillende factoren die een rol kunnen spelen. Factoren die maken dat we mentaal, emotioneel en lichamelijk uit evenwicht raken. Wat we tegenwoordig weten is dat ons zenuwstelsel hierin een belangrijke rol speelt. Wanneer het zenuwstelsel (structureel) overbelast is dan zorgt dit voor een verstoord stresssysteem waardoor o.a. een burn-out kan ontstaan en hormonale disbalansen zoals schildklierproblemen. We kunnen hierdoor mentale, emotionele en lichamelijke klachten gaan ervaren. Of iemands zenuwstelsel (chronisch) overbelast raakt, hoe snel of hoe vaak is afhankelijk van hoe deze zich heeft kunnen ontwikkelen in onze vroegste jaren.

Tweerichtingsverkeer

In principe is ons lichaam en ons zenuwstelsel in staat om zichzelf in evenwicht te brengen. Daarvoor heeft het wel de goede omstandigheden nodig. Wanneer ons lichaam veel stress ervaart dan heeft het weinig ruimte om zichzelf te herstellen. Maar met de juiste tools en lichaamsbewustzijn kunnen we ons lichaam hierin ondersteunen. Met meer lichaamsbewustzijn en weten hoe ons zenuwstelsel werkt, kunnen we wellicht anders gaan kijken naar een burn-out. Ik denk dat we teveel in ons hoofd zitten en de verbinding tussen ons lichaam en hoofd verloren zijn. Terwijl het één geheel is en niet los van elkaar gezien kan worden. Het zenuwstelsel en dan met name de nervus vagus speelt wat mij betreft een grote rol.

Deze zenuw wordt ook wel de informatiesnelweg tussen lichaam en brein genoemd. Het is onderdeel van het parasympatisch zenuwstelsel (voor rust en herstel) en loopt vanuit de hersenstam via het borstgebied door tot onder in de buik. Zo’n 70-80% van de informatie die deze sensorische zenuw opvangt gaat van het lichaam naar het brein. Vanuit de Polyvagaaltheorie wordt dan ook wel gezegd “Verander je lichaam, verander je brein”. Dat wil niet zeggen dat onze gedachten niet krachtig zijn. Volgens Stephen Porges, die deze theorie in de jaren ’90 heeft ontwikkeld, betreft het een tweerichtingsverkeer. Hij zegt o.a. dat onze gedachten worden beïnvloed door hoe ons lichaam voelt maar ook dat onze gedachten invloed hebben op ons lichaam.

Verander je lichaam

Wat wordt met ‘verander je lichaam’ bedoeld? Wanneer we ons beter in ons lichaam voelen, niet alleen bewust maar ook onbewust, dan heeft dit een positieve invloed op ons brein. We kunnen ons beter voelen in ons lichaam door o.a. goede voeding, voldoende beweging en helpende gedachten. Maar meer nog door te werken op de diepere lagen aan de hand van lichaamswerk. Wat bevindt zich bijvoorbeeld nog aan onverwerkte emoties en stressgebeurtenissen in ons lichaam? Is ons lichaam wel echt ontspannen of verkeert deze zonder dat we ons daarvan bewust zijn in een overlevingsstand? Is ons zenuwstelsel in evenwicht en beweegt deze gezond mee met de gebeurtenissen in ons leven of is deze ontregeld, verstoord of overprikkeld?

Lichaamsbewustzijn en zelfregulatie

Door ons lichaamsbewustzijn te vergroten en met de kennis van de 3 toestanden van het autonome zenuwstelsel kunnen we zelf invloed krijgen op de werking hiervan. We kunnen leren dit zelf te gaan reguleren door wat Stephen Porges ‘neuroceptie’ noemt. Gewaar worden en zijn van je lichaam. Door te voelen hoe je lichaam reageert op de buitenwereld via de 5 zintuigen (zien, horen, ruiken, proeven en voelen). Door de signalen in je lichaam waar te nemen (bijvoorbeeld pijn, rommelende darmen, verkrampingen, allerlei andere sensaties). En door bewust te zijn van je lichaamstaal en -positie in de ruimte. Hierdoor gaan we steeds meer ons lichaam geven wat deze nodig heeft en kunnen we nieuwe herinneringen maken in ons lichaam en brein.

Ziekteverzuim

Willen we echt de oorzaak aanpakken en bijdragen aan het herstel van werknemers met bijvoorbeeld een burn-out, het verminderen van ziekteverzuim en het vergroten van de inzetbaarheid dan mag deze kennis niet achterwege blijven volgens mij. Zeker bij organisaties waarbinnen werknemers geconfronteerd kunnen worden met onveiligheid en bepaalde incidenten waardoor er veel sprake kan zijn van PTSS-, angst- en depressiesymptomen. Deze kennis en informatie zou wat mij betreft een hele waardevolle aanvulling zijn in de spreekkamer van bijvoorbeeld bedrijfsartsen.

Lees hier de vorige blog over burn-out

Therapeutische yogales

door Marloes van Beek | mei 22, 2023 | Ademwerk, Beweging, Bewustzijn, Lichaamsbewustzijn, Mindbody, Nervus Vagus, Traumaherstel, Veerkracht, Yoga

De helende kracht van yoga

De helende kracht van therapeutische yoga voor traumaherstel in groepsverband:

Het is een uitnodiging om wonden van ‘zich buitengesloten voelen’ en ‘niet gezien en gehoord voelen’ te helen
Verbinding met anderen kan helpen om liefdevoller naar onszelf te kijken en samen in verbinding voelen we ons krachtiger
Onvoorwaardelijk geaccepteerd voelen door anderen helpt om met compassie naar onze pijn te gaan
Zien dat we niet alleen zijn op het pad van mens zijn en dat we allemaal ´perfectly imperfect´ zijn
Interpersoonlijke heling is nodig omdat trauma in relatie tot omgeving ontstaat
Vertrouwen en gevoel van veiligheid bouwen in verbinding en jezelf kunnen zijn en laten zien
De energie van verbinding met jezelf en verbinding voelen met omgeving delen met anderen
Merken wanneer je uit verbinding bent en weer in verbinding kunnen gaan is de basis voor gezonde relaties

Wekelijkse yogales

Ik wil graag starten met een groep van maximaal 8 in Enschede. Hiervoor is geen ervaring met yoga nodig. Je gaat met ademwerk, beweging en yoga onderzoeken, ontdekken en ervaren hoe je lichaam wil bewegen, wat jouw lichaam nodig heeft en wellicht wat nog losgelaten wil worden wat nu nog opgeslagen ligt aan bepaalde emoties die nog niet de ruimte hebben gekregen om volledig gevoeld te worden. Het ervaren van deze keuzevrijheid werkt bekrachtigend en je gevoel van veiligheid wordt vergroot. Therapeutische yoga bevordert het mentaal, emotioneel en lichamelijk welzijn.

Meer informatie

Bij interesse of wanneer je graag meer informatie wil, mag je mij een mailtje sturen (kompas@marloesvanbeek.com) Ook geschikt voor bedrijven, organisaties, etc. waar werknemers veelal burn-out, overspannenheid en overprikkeling ervaren of symptomen van PTSS, angst en depressie.

Emoties, gevoelens & gedachten

door Marloes van Beek | mei 18, 2023 | Bewustzijn, Lichaamsbewustzijn, Mindbody, Nervus Vagus, Polyvagaaltheorie

Toen ik tijdens de opleiding voor lifecoach een keer aansloot bij een mentale kracht training binnen de organisatie waar ik werkte, kwam het zogenaamde 5g model (Gebeurtenis, Gevoel, Gedachten, Gedrag, Gevolg) voorbij. Volgens dit model komt gedachte voor gevoel. En ik vroeg me toen af ‘klopt dit wel?’ Of gedachte voor gevoel komt of gevoel voor gedachte daar waren de meningen over verdeeld. In de blog van vorig jaar schrijf ik dat gevoelens en gedachten tegelijkertijd plaatsvinden omdat ze met elkaar verbonden zijn.

Emoties, gevoelens & gedachten

Nu las ik afgelopen week een artikel van Antonio Damasio, neuroloog en wetenschapper, via een connectie op LinkedIn. Deze neurowetenschapper kwam toevallig ook al voorbij tijdens de training voor Polyvagaaltheorie in therapeutische yoga. Het Engelse artikel beschreef dat bewustzijn begint met voelen en niet denken. In plaats van ‘ik denk dus ik ben’ van Descartes is het volgens Antonio Damasio ‘ik voel dus ik ben’. In een ander artikel die ik vond staat o.a. dat volgens hem emoties tot het lichaam behoren en vóór gevoelens plaatsvinden en dat gevoelens veel nauwer verbonden zijn met gedachten. Een emotie betekent letterlijk ‘een beweging naar buiten’ en is samen met de daaraan gekoppelde reactie lichaamsgericht. Terwijl een gevoel op de mind gericht is, staat in een artikel van Hans Peters waarin hij het verschil tussen emotie en gevoel volgens Antonio Damasio uitlegt.

Lichaamsbewustzijn

In al deze informatie lees ik overeenkomsten met de Polyvagaaltheorie. “Verander je lichaam, verander je brein” is een quote welke voorbij kwam tijdens de training. Dit heeft te maken met de nervus vagus, een tweerichtingsverkeer informatiesnelweg tussen lichaam en brein, waarbij maar liefst 80% van lichaam naar brein gaat. Vandaar ook dat lichaamsbewustzijn en lichaamswerk zo belangrijk is. Het is zeker niet altijd gemakkelijk om weer in verbinding te komen met je lichaam. Niet alleen omdat we het wellicht verleerd zijn en teveel in ons hoofd zitten maar ook kan het onzeker en onveilig voelen. Want wat komen we daar tegen? Emoties die we in het verleden niet voor niets hebben weggestopt omdat het te pijnlijk voelde en onveilig? Ik kan me heel goed voorstellen dat je daar niet graag naar toe wil. Maar vaak is het zo dat we ons niet bewust zijn van wat er allemaal in ons lichaam opgeslagen is, ons gedrag, de spanning in ons lichaam of dat ons lichaam in een (structurele) staat van onveiligheid verkeerd omdat we misschien niet anders weten en dat het ‘gewoon’ is voor ons.

Lichaamswerk

Emoties willen graag gevoeld worden, willen naar buiten bewegen, aldus Hans Peters. Wanneer deze beweging geblokkeerd wordt door emoties bijvoorbeeld te onderdrukken, blijven ze in het lichaam achter, veelal onbewust en sluimerend, wachtend op een trigger zodat er weer een kans is voor deze emoties om naar buiten te kunnen en bevrijd te worden. Therapeutische yoga voor traumaherstel helpt je hier op een fijne en veilige manier mee. In je eigen tempo en met compassie ga je je meer bewust worden van je lichaam. Hoe deze o.a. reageert via de zintuigen maar ook intern. Je gaat leren hoe emoties (alsnog) te uiten. En dat het okay is om je boos, verdrietig, bang, etc. te voelen. Met diverse oefeningen ga je leren de informatiestroom van je lichaam naar je brein zelf te reguleren in plaats van dat jouw zenuwstelsel jou reguleert. Je gaat meer vertrouwen krijgen, compassie en zachtheid voor jezelf, je gevoel van veiligheid en sociale betrokkenheid vergroten en ruimte maken in je lichaam zodat je levensenergie weer kan gaan stromen.