+31 62730 6011 kompas@marloesvanbeek.com
Selecteer een pagina
Heb je adem lief

Heb je adem lief

door | jul 31, 2023 | Adem, Adembewustzijn, Ademwerk, Veerkracht, Vitaliteit

Waar we naartoe ademen daar gaat onze energie naartoe. Omdat ademen vanzelf gaat, staan we er wellicht niet (vaak) bij stil om bewuste aandacht hieraan te schenken. Misschien denk je wel: Waarom zou ik dat moeten, het werkt toch, ik adem dus ik leef. Wat onderzoek echter laat zien, is dat veel mensen vandaag de dag te hoog, snel en oppervlakkig ademhalen en zelfs op momenten de adem vasthouden. Wanneer dit langdurig voorkomt dan kan dit op termijn gezondheidsklachten geven.

De manier waarop we ademen heeft invloed op de werking van allerlei lichaamsprocessen, volgens Lee Holden – Qigong teacher. Onze adem zou je kunnen zien als onze levensenergie. En deze kunnen we sturen. Onze levensenergie is de drijfkracht van alle processen die er in ons lichaam plaatsvinden. Alles in ons lichaam is verbonden. Wanneer we bijvoorbeeld met onze ademhaling ons zenuwstelsel kalmeren en meer in evenwicht brengen, dan zal dit ook een positieve invloed hebben op o.a. onze hormonen en organen.

Invloed van adem

Niet alleen kunnen we onze ademhaling gebruiken om te ontspannen, onze slaapkwaliteit te verbeteren of om meer energie te krijgen. We kunnen het ook gebruiken om alles in ons lichaam gezonder te laten werken. Onze ademhaling heeft invloed op uiteraard ons ademhalingsstelsel, maar ook ons zenuwstelsel, hart- en vaatstelsel, hormoonstelsel, spijsverteringsstelsel, voortplantingsstelsel, immuunsysteem, bewegingsapparaat en de huid.

Zenuwstelsel

Volgens Stephen Porges (Polyvagaaltheorie) is ademwerk de snelste manier om ons zenuwstelsel in evenwicht te krijgen. Hoe evenwichtig ons zenuwstelsel werkt, is heel persoonlijk en diverse factoren hebben daar invloed op. Met name onze vroegste jaren spelen een grote rol hierin.

Ademhalingsstelsel

Vanzelfsprekend kunnen we met bewust ademen en ademhalingsoefeningen de werking van ons ademhalingsstelsel verbeteren. Ademen doen we gemiddeld zo´n 20.000x per dag. In dit proces wordt er zuurstof opgenomen en geleid naar de weefsels ten behoeve van verbranding van voedingsstoffen. Daarnaast speelt de ademhaling een grote rol bij het in stand houden van de zuur/base evenwicht, het tegenhouden van vreemde stoffen, het verwijderen van afvalstoffen en het op peil houden van onze vochthuishouding. De samenwerking en afstemming van alle onderdelen van het ademhalingsstelsel bepaalt de kwaliteit van onze ademhaling. En hierbij is tevens de werking van ons zenuwstelsel belangrijk. Hoe evenwichtiger deze is hoe beter ons ademhalingsstelsel kan werken.

Hart- en vaatstelsel

Om ons hart- en vaatstelsel zo gezond mogelijk te houden, kunnen we bijvoorbeeld bewuster ons voedings- en bewegingspatroon kiezen. Maar ontspannen en stressmanagement noemt dr. Janneke Wittekoek, cardioloog en gezondheidswetenschapper, in het boek Gezond van Kop tot Teen misschien wel het meest significant voor het welzijn van ons hart. En laat onze ademhaling ons daar nu heel goed mee kunnen helpen.

Bewegingsapparaat

Ons lichaam is gemaakt om te bewegen. Teveel stil zitten vindt ons lichaam niet fijn. Het skelet en de spieren samen vormen het bewegingsapparaat en bestaat uit diverse onderdelen: gewrichten, wervelkolom, schedel, ledematen, spierweefsel en pezen. Ons bewegingsapparaat wordt aangestuurd door het zenuwstelsel. Naast bepaalde voeding en bewegingen om het zo gezond mogelijk te houden, is ook hier onze ademhaling belangrijk. Eerder in deze blog heb je al kunnen lezen dat onze ademhaling voor een evenwichtiger zenuwstelsel kan zorgen.

Spijsverteringsstelsel

De spijsvertering is best een ingewikkeld proces. Wanneer dit niet goed werkt, kunnen we daar vervelende klachten van hebben. Een goede graadmeter voor een goede spijsvertering is onze ontlasting. Bij een optimale spijsvertering zou je geen toiletpapier nodig moeten hebben. Met onze leefstijl kunnen we een gezonde darmflora stimuleren. Denk aan voldoende beweging, de juiste voeding eventueel aangevuld met supplementen en een goede probiotica. Maar ook voldoende ontspanning en slaap en zo min mogelijk stresservaring zijn nodig. Met specifieke ademhalingsoefeningen kunnen we hiervoor zorgen.

Hormoonstelsel

Ons hormoonstelsel en zenuwstelsel zijn heel nauw met elkaar verbonden en hebben samen een grote verantwoordelijkheid om lichaamsprocessen zo goed mogelijk te laten verlopen. Ons zenuwstelsel ontvangt constant signalen van buiten (en van binnen) en geeft deze door aan ons hormoonstelsel. Een evenwichtige werking van het zenuwstelsel is dan ook heel belangrijk voor een gezonde hormoonhuishouding. En zoals boven eerder vermeld, is onze ademhaling de snelste manier om het zenuwstelsel evenwichtiger te laten werken. Maar ook spelen hier meerdere factoren een rol zoals de juiste voeding en beweging en zo min mogelijk stresservaring.

Immuunsysteem

Hoe belangrijk een gezond immuunsysteem is, dat is ons de afgelopen jaren duidelijk geworden. Net zoals ons zenuwstelsel snel overprikkeld kan raken, kan ons immuunsysteem snel overbelast raken. Voeding speelt hierin een belangrijke rol. Namelijk wat we eten en hoe vaak we eten. Door veel bewerkt te eten moet ons immuunsysteem harder aan het werk en hoe meer eetmomenten hoe harder het systeem moet werken. Eet daarom zo natuurlijk mogelijk, onbewerkt voedsel en maximaal 3x per dag, Ook voldoende en een goede kwaliteit slaap is heel belangrijk. Vandaar dat ook hier weer zo min mogelijk stresservaring van belang is. Wanneer we niet in de gelegenheid zijn om onze stressfactoren snel te verwijderen dan is onze ademhaling heel waardevol om toch te zorgen dat we voldoende ontspanning ervaren.

Voortplantingsstelsel

Het voortplantingsstelsel is onderdeel van ons hormoonstelstel. Een gezonde hormoonhuishouding is derhalve van belang om deze goed te kunnen laten werken. Volgens gynaecologe Barbara Havenith kun je voor een gezond voortplantingsstelsel o.a. het volgende zoveel mogelijk voorkomen c.q. laten staan: cafeïne, alcohol, roken, algehele malaise, overmatig sporten, slecht slapen, bewerkte voeding, onder- en overgewicht, wifi en hormoonverstorende stoffen. Zorg voor zo min mogelijk mentale, emotionele en lichamelijke stress. Gebruik de ademhaling voor voldoende ontspanning.

Huid

Ook onze huid kan te lijden hebben door stress. Jetske Ultee, onderzoeksarts in de cosmetische dermatologie, vertelt in het boek Gezond van Kop tot Teen dat onderzoek laat zien dat langdurige stress de huid ontvankelijker maakt voor bacteriële onbalans en ontstekingen. Teveel van het stresshormoon cortisol vermindert het aantal stofjes in de huid dat ons beschermt tegen schade van buiten. Teveel stress zorgt ervoor dat de huid gevoeliger wordt, dunner, minder elastisch en onrustiger. Eerder heb je kunnen lezen dat bewust ademen met specifieke ademoefeningen een snelle manier is om onze stresservaring te verminderen.

Stress

Je ziet stress is toch wel de rode draad en heeft impact op ons hele lichaam. Van top tot teen en weer terug. Hoe we met stress omgaan is heel persoonlijk. Bijvoorbeeld waarom de een meer stress kan ervaren dan een ander in een zelfde situatie. En niet alle stressfactoren kunnen we gemakkelijk en snel uit ons leven verbannen. Waar we wel direct invloed op hebben is stress verminderen door de juiste voeding en beweging. En om deze blog mee af te sluiten, noem ik onze ademhaling nogmaals. Deze hebben we altijd bij ons. We kunnen er direct gebruik van maken voor het vergroten van onze mentale, emotionele en lichamelijke gezondheid.

De informatie in deze blog komt uit het boek Gezond van Kop tot Teen. Wil je je meer verdiepen in de werking van ons lichaam? Het boek kun je hier online bestellen of bestel het boek bij een boekhandel in jouw woonplaats 🦋

Oefening: De Trapeziustwist

Oefening: De Trapeziustwist

door | jul 19, 2023 | Adembewustzijn, Beweging, Lichaamsbewustzijn, Polyvagaaltheorie, Vitaliteit

De trapeziustwist uit het boek van Stanley Rosenberg, de Nervus Vagus als bron van herstel. Oefeningen op basis van de Polyvagaaltheorie.

De trapeziustwist

Een dagdagelijkse oefening voor de verbetering van de trapeziusspier. Deze spier loopt vanaf de onderkant van je schedel via je nek naar beneden tot het midden van je rug. De trapeziustwist:

  • versterkt de trapeziusspier,
  • kan je ademhaling verbeteren,
  • je wervelkolom langer maken en
  • een voorwaartse houding van je hoofd corrigeren, je hoofd en rug raken meer uitgelijnd

Deze oefening is fijn om te doen wanneer je net wakker bent en voordat je uit bed stapt om eventuele ochtendstijfheid te verlichten. Maar ook gedurende dag is deze oefening heel gemakkelijk en fijn voor je lichaam om even te doen. Wanneer je bijvoorbeeld veel zit, computerwerk doet of veel interactie hebt met je mobiele telefoon, etc.

Deze oefening kan je bewust maken van eventuele stijfheid en blokkades in je rompgebied. Ik wil je vragen om zacht met jezelf te zijn en de oefening niet met kracht uit te oefenen. Forceer het niet. Wees en blijf je gewaar van je ademhaling. Het is heel gemakkelijk om de ademhaling vast te houden bij bepaalde oefeningen.

In onderstaande video leg ik uit en kun je zien hoe je de oefening uitvoert.

Wil je meer van dit soort oefeningen in combinatie met ademoefeningen en begeleide meditatie? Voel je welkom om aan te sluiten bij de gratis online adem- en meditatiecirkel op woensdagavonden. Meer informatie daarover en hoe je je kunt registreren lees je hier. Of neem deel aan één van de workshops die ik maandelijks organiseer. Op zondag 23 juli 2023 heb ik een Yin Yoga met een twist gepland en op zondag 6 augustus Therapeutische Yoga 🦋

 

Yoga with touch of flow

Yoga with touch of flow

door | jun 14, 2023 | Ademwerk, Lichaamsbewustzijn, Veerkracht, Vitaliteit, Yin yoga

Een nieuwe blogserie gericht op de praktijk. Van tijd tot tijd zal ik een bepaalde yoga houding met jullie delen. Naast het omschrijven van de oefening en hoe je deze uit kan voeren, lees je ook op welke manier de houding invloed kan hebben op ons lichaam. Mentaal, emotioneel, lichamelijk en energetisch. Ik begin deze serie met de Sphinx houding. De Sphinx in het Sanskriet is Salamba Bhujangasana.

Sphinx

De Sphinx is een yin yoga houding. Yin yoga houdingen kun je zien als statische houdingen. Gemiddeld blijf je tussen de 3 en 10 minuten in een houding. Afhankelijk van de houding en wat goed voor je lichaam voelt. De Sphinx kun je bijvoorbeeld doen wanneer je je overweldigd voelt door angstgevoelens, gevoelens van onveiligheid, onzekerheid en minderwaardigheid. Maar ook wanneer je bepaalde gebeurtenissen of situaties lastig vindt om te verwerken.

Uitvoering

Als je wil, kun je eerst een ontspannende ademhalingsoefening doen om je aandacht naar jezelf en je lichaam te brengen en te landen op de mat. Start daarna dan op handen en knieën op de mat, de table top (Bharmanasana), en doe de cow/cat (Chakravakasana)  beweging. Op de inademing maak je je rug hol, kin omhoog en op de uitademing maak je je rug bol, kin naar je borst. Adem in en uit door je neus. Als het beter voelt om uit te ademen door je mond volg dan je gevoel hierin. Ook nodig ik je uit wanneer het goed voor je voelt om er een flow van te maken. Na een korte flow en op de uitademing kom je in de cobra en doe je een korte cobra flow (Bhujangasana). Inademen als je omhoog komt en uitademen wanneer je je weer laat zakken.

Pauzeer dan heel even met je voorhoofd op beide handen en kom dan in de Sphinx houding. Zorg ervoor dat je je schouders laag houdt en niet naar je oren brengt. Als je het fijn vindt, mag je je ogen sluiten om vervolgens meer op je ademhaling (Pranayama) te focussen. Adem in en uit door je neus of in door je neus en uit door je mond. En stel je dan voor dat je via je keelgebied in- en uitademt. Doe dit een paar ademronden. Dan stel je je voor dat je via je hartcentrum in het midden van je borstgebied in- en uitademt. Vervolgens via je flanken, je onderbuik en bekkengebied. Daarna mag je je voorstellen dat je ademstroom bij elke uitademing via je wervelkolom van boven naar beneden tot in je onderrug loopt.

Voor het activeren van de nervus vagus draai je je hoofd naar links met je kin richting je linkerschouder en kijk of je ogen zover mogelijk naar je linkerooghoek kan brengen. Blijf dan ongeveer 30 seconden in deze houding. Draai dan langzaam en rustig je hoofd weer naar het midden en doe hetzelfde nu naar rechts. Let op dat je je ademhaling niet op slot zet en dat je adem kan blijven stromen. Na ongeveer 30 seconden breng je je hoofd weer rustig naar het midden en leg je je voorhoofd op beide handen voor op de mat. Herhaal eventueel deze activatie van je nervus vagus nog 1 of 2 keer.

Kom dan weer op handen en knieën om vandaaruit te bewegen naar de kindhouding, childspose (Balasana). Dit kan de houding zijn met je knieën uit elkaar en armen naar voren of de embryo houding (Garbhasana) met je knieën bij elkaar en je armen langs je lichaam naar achteren. Ontspan dan ongeveer 1 minuut of langer in deze houding. Focus op je ademhaling en wellicht kun je merken dat je na  elke uitademing meer kan ontspannen. Onderaan de blog vind je een video met een verkorte uitvoering van wat hierboven beschreven staat.

Lichamelijk

Op lichamelijk niveau kan de Sphinx je onderrug (sacrale lumbale wervelkolom)  ondersteunen, je nek, schildklier en voorste romp. Met yin yoga werk je aan de gezondheid van je lichaamsweefsels en gewrichten. Ook stimuleer je een gezonde werking van je organen door de stimulatie van de energiebanen (zie ook hieronder bij energetisch) die door je lichaam lopen. In deze Sphinx houding zijn dat de volgende organen: blaas, nier, milt en maag. Het is beter de oefening niet te doen bij ernstige rugproblemen, hoofdpijn en zwangerschap. Wanneer je scherpe pijnen voelt tijdens de oefening dan graag stoppen met de uitvoering. Luister altijd goed naar je lichaam. Door de hoofd- en oogbewegingen tijdens de Sphinx houding activeren we de nervus vagus. Dit kan ervoor zorgen dat je zenuwstelsel meer in evenwicht gebracht wordt. Oefeningen die de nervus vagus stimuleren, kunnen ook ons vermogen om te kunnen verbinden vergroten.

Mentaal en emotioneel

Het regelmatig doen van yin yoga kan je mentaal en emotioneel veerkrachtiger maken. Je leert beter je grenzen herkennen, erkennen en bewaken, beter omgaan met weerstand en tegenslagen in je leven en je kan je lichaam vrijmaken van eventuele opgeslagen emoties en stress. Je werkt aan je basisvertrouwen en je kan je meer geborgen, veilig en gedragen gaan voelen.

Energetisch

Tijdens het beoefenen van yin yoga worden energiebanen, ook wel meridianen genoemd, in ons lichaam gestimuleerd. Deze energiebanen zijn gerelateerd aan onze organen. In de Sphinx houding worden o.a. de volgende meridianen gestimuleerd: blaas, nier, milt en maag. Door de stimulatie kun je jezelf vrijmaken van energetische blokkades. Hierdoor kan je je vitaler gaan voelen omdat je levensenergie meer kan stromen. Je werkt toe naar het herstellen van je basisenergie en naar evenwicht tussen spanning en ontspanning.

In deze oefening wordt de zonnevlecht- en hartchakra gestimuleerd cq. geactiveerd. Wanneer de zonnevlechtchakra in balans is dan kan je kracht, zelfvertrouwen, energie, inspiratie en motivatie, daadkracht en vertrouwen ervaren. Maar ook kan het je metabolisme en spijsvertering beïnvloeden. Een hartchakra in balans kan je openhartig maken, je kan je geliefd en vredig voelen, harmonie en compassie ervaren en meer vriendelijkheid en vergevingsgezindheid.

Kortom een oefening waarmee je je veiliger kan voelen in je eigen lijf, je verbinding met jezelf kan maken, kan landen in je lichaam en vanuit een stevige basis je hart kan openen naar je omgeving 🦋

Ons lichaam als Kompas

Ons lichaam als Kompas

door | jun 8, 2023 | Lichaamsbewustzijn, Mindbody, Neuroceptie, Veerkracht, Vitaliteit

Ons bewustzijn bepaalt voor een groot deel ons mentaal, emotioneel en lichamelijk welzijn. Nu vraag ik mij af of we ons bewustzijn kunnen sturen en of we zelf invloed hebben om deze te verruimen. Of gebeurt dit organisch en kunnen we dit niet forceren? Om een voorbeeld van mijzelf te noemen: vorig jaar kwam de nervus vagus op mijn pad en werd ik geïnspireerd te ontdekken en ervaren mijn nervus vagus te stimuleren en activeren door middel van bepaalde oefeningen.

Zo kwam ik terecht bij het boek van Stanley Rosenberg ‘de nervus vagus als bron van herstel’. In dit boek komt de Polyvagaaltheorie van Stephen Porges aan de orde. Maar mijn focus was zo gericht op de oefeningen dat deze theorie niet echt landde bij mij zoals het dit jaar deed. Persoonlijk denk ik (op dit moment omdat deze visie kan veranderen door ervaringen en nieuwe kennis) dat alles op het juiste moment komt en ons toe valt wat we op een diepere laag nodig hebben. Maar ook denk ik wanneer we meer in verbinding zijn met ons lichaam, met onze kern en minder in ons hoofd, dat bewustzijnsverruiming zich sneller kan ontwikkelen. Een aanrader voor een boek over bewustzijnslagen is: Zonder Grenzen van Ken Wilber.

Eigen expert

Iedereen ondergaat zijn en haar eigen proces in zijn en haar eigen tempo. Niemand is hetzelfde, iedereen ervaart alles op zijn en haar eigen manier. Daarom geloof ik dat we in de kern zelf weten wat goed voor ons is. We zijn onze eigen deskundigen. Ik denk niet dat we iemand nodig hebben die zegt de oplossing te hebben maar iemand die ons naar onze eigen oplossing kan begeleiden. Iemand die ons tools kan aanreiken waarmee we kunnen onderzoeken, ontdekken en ervaren waar ons lichaam goed op reageert, waar we ons krachtiger door gaan voelen, ons mentaal, emotioneel en lichamelijk welzijn kunnen vergroten. Of misschien wel gewoon iemand die naast ons staat en holding space houdt voor ons. Ons de ruimte geeft om te zijn met dat wat zich aandient.

Lichaam als kompas

Niemand kent onze emoties, gevoelens en gedachten. En vaak zijn we ons daar zelf niet eens bewust van terwijl ze misschien wel onze grootste leer- en heelmeester zijn. Een coach of therapeut kan ons begeleiden bij het bewust worden van deze onbewuste emoties, gevoelens en gedachten welke ons gedrag bepalen. Te beginnen met emoties welke in ons lichaam opgeslagen liggen. Maar omdat we eigenlijk overuren draaien in ons hoofd wordt het steeds lastiger om de sensaties in ons lichaam waar te nemen. Terwijl ons lichaam juist onze belangrijkste kompas is. Ons lichaam praat met ons en geeft ons signalen. Omdat we meer uit dan in verbinding zijn met ons lichaam kunnen we deze niet voelen of misschien willen we ze liever niet voelen omdat het te pijnlijk kan zijn.

Afgelopen week terwijl ik deze blog schrijf, komt er een boodschap voorbij van iemand die ik volg op sociale media die min of meer overeenkomt met wat ik hierboven heb geschreven. Deze dame vertelde dat niemand ervaart wat jij ervaart aan emoties, gevoelens en gedachten. Iedereen doet dit op zijn en haar eigen manier vanuit zijn en haar eigen perspectief. Vandaar ook dat zelfstudie (neuroceptie) en zelfkennis zo belangrijk is. Ook ons verlangen om gezien, gehoord en begrepen te voelen. De enige persoon die ons moet zien, horen en begrijpen, zijn wijzelf. Dat wil niet zeggen dat we alles alleen moeten doen. Diepe wonden ontstaan in relatie tot iets of iemand en mogen ook geheeld worden in relatie (co-regulatie).

Lichaamsbewustzijn

Een  mooie laagdrempelige manier om meer lichaamsbewustzijn te krijgen is ademwerk. Dit heeft mij enorm geholpen om bewust te gaan voelen wat ik voel in mijn lichaam. Echt in mijn lichaam aanwezig te zijn. Maar ook om heel snel en gemakkelijk meer ontspanning te voelen met specifieke oefeningen. En oefeningen om meer energie te voelen of oefeningen waarmee bepaalde emoties die nog vastzaten in mijn lichaam getriggerd werden en alsnog mijn lichaam konden verlaten.

Alleen ademwerk kan al bijdragen aan meer mentale, emotionele en lichamelijke veerkracht. Yoga Nidra en Yin Yoga draagt daar ook aan bij. Wanneer er sprake is meerdere en/of langdurige stressgebeurtenissen dan is therapeutische yoga een mooie vorm van lichaamswerk. Niet alleen om je lichaamsbewustzijn te vergroten maar door de combinatie van ademhaling, beweging, yoga en meditatie en dat je keuzevrijheid hebt in hoe je dit zelf toepast, vergroot je je gevoel van veiligheid en ga je je krachtiger voelen 🦋

Burn-out en de weg terug naar jezelf

Burn-out en de weg terug naar jezelf

door | jun 2, 2023 | Bewustzijn, Burn-out, Lichaamsbewustzijn, Mindbody, Nervus Vagus, Stress, Veerkracht, Vitaliteit

Liefde en zachtheid voor jezelf

In een eerdere blog over burn-out schreef ik dat er geen weg meer terug is omdat bepaalde levenservaringen tot dat moment hebben geleid tot een burn-out. Andersom kan een burn-out een aanleiding zijn voor de weg terug naar onszelf. In de eerdere blog schrijf ik dat we de verbinding met onszelf zijn kwijtgeraakt. Ik zie een burn-out dan ook als een boodschap dat we iets mogen veranderen in ons leven om weer in verbinding met onszelf te komen. Dat we mogen gaan onderzoeken en ontdekken in onze eigen tempo, we weer verbinding mogen maken met ons lichaam en met ons gevoel en onze emoties. Niet omdat het moet maar vanuit liefde en zachtheid voor onszelf.

Overbelast zenuwstelsel

Vaak, maar steeds minder, wordt een burn-out gerelateerd aan werk of te hard werken. Dat zou op zich wel kunnen, maar in de kern zal de oorzaak vanuit diepere lagen komen. Het is misschien wel een combinatie van verschillende factoren die een rol kunnen spelen. Factoren die maken dat we mentaal, emotioneel en lichamelijk uit evenwicht raken. Wat we tegenwoordig weten is dat ons zenuwstelsel hierin een belangrijke rol speelt. Wanneer het zenuwstelsel (structureel) overbelast is dan zorgt dit voor een verstoord stresssysteem waardoor o.a. een burn-out kan ontstaan en hormonale disbalansen zoals schildklierproblemen. We kunnen hierdoor mentale, emotionele en lichamelijke klachten gaan ervaren. Of iemands zenuwstelsel (chronisch) overbelast raakt, hoe snel of hoe vaak is afhankelijk van hoe deze zich heeft kunnen ontwikkelen in onze vroegste jaren.

Tweerichtingsverkeer

In principe is ons lichaam en ons zenuwstelsel in staat om zichzelf in evenwicht te brengen. Daarvoor heeft het wel de goede omstandigheden nodig. Wanneer ons lichaam veel stress ervaart dan heeft het weinig ruimte om zichzelf te herstellen. Maar met de juiste tools en lichaamsbewustzijn kunnen we ons lichaam hierin ondersteunen. Met meer lichaamsbewustzijn en weten hoe ons zenuwstelsel werkt, kunnen we wellicht anders gaan kijken naar een burn-out. Ik denk dat we teveel in ons hoofd zitten en de verbinding tussen ons lichaam en hoofd verloren zijn. Terwijl het één geheel is en niet los van elkaar gezien kan worden. Het zenuwstelsel en dan met name de nervus vagus speelt wat mij betreft een grote rol.

Deze zenuw wordt ook wel de informatiesnelweg tussen lichaam en brein genoemd. Het is onderdeel van het parasympatisch zenuwstelsel (voor rust en herstel) en loopt vanuit de hersenstam via het borstgebied door tot onder in de buik. Zo’n 70-80% van de informatie die deze sensorische zenuw opvangt gaat van het lichaam naar het brein. Vanuit de Polyvagaaltheorie wordt dan ook wel gezegd “Verander je lichaam, verander je brein”. Dat wil niet zeggen dat onze gedachten niet krachtig zijn. Volgens Stephen Porges, die deze theorie in de jaren ’90 heeft ontwikkeld, betreft het een tweerichtingsverkeer. Hij zegt o.a. dat onze gedachten worden beïnvloed door hoe ons lichaam voelt maar ook dat onze gedachten invloed hebben op ons lichaam.

Verander je lichaam

Wat wordt met ‘verander je lichaam’ bedoeld? Wanneer we ons beter in ons lichaam voelen, niet alleen bewust maar ook onbewust, dan heeft dit een positieve invloed op ons brein. We kunnen ons beter voelen in ons lichaam door o.a. goede voeding, voldoende beweging en helpende gedachten. Maar meer nog door te werken op de diepere lagen aan de hand van lichaamswerk. Wat bevindt zich bijvoorbeeld nog aan onverwerkte emoties en stressgebeurtenissen in ons lichaam? Is ons lichaam wel echt ontspannen of verkeert deze zonder dat we ons daarvan bewust zijn in een overlevingsstand? Is ons zenuwstelsel in evenwicht en beweegt deze gezond mee met de gebeurtenissen in ons leven of is deze ontregeld, verstoord of overprikkeld?

Lichaamsbewustzijn en zelfregulatie

Door ons lichaamsbewustzijn te vergroten en met de kennis van de 3 toestanden van het autonome zenuwstelsel kunnen we zelf invloed krijgen op de werking hiervan. We kunnen leren dit zelf te gaan reguleren door wat Stephen Porges ‘neuroceptie’ noemt. Gewaar worden en zijn van je lichaam. Door te voelen hoe je lichaam reageert op de buitenwereld via de 5 zintuigen (zien, horen, ruiken, proeven en voelen). Door de signalen in je lichaam waar te nemen (bijvoorbeeld pijn, rommelende darmen, verkrampingen, allerlei andere sensaties). En door bewust te zijn van je lichaamstaal en -positie in de ruimte. Hierdoor gaan we steeds meer ons lichaam geven wat deze nodig heeft en kunnen we nieuwe herinneringen maken in ons lichaam en brein.

Ziekteverzuim

Willen we echt de oorzaak aanpakken en bijdragen aan het herstel van werknemers met bijvoorbeeld een burn-out, het verminderen van ziekteverzuim en het vergroten van de inzetbaarheid dan mag deze kennis niet achterwege blijven volgens mij. Zeker bij organisaties waarbinnen werknemers geconfronteerd kunnen worden met onveiligheid en bepaalde incidenten waardoor er veel sprake kan zijn van PTSS-, angst- en depressiesymptomen. Deze kennis en informatie zou wat mij betreft een hele waardevolle aanvulling zijn in de spreekkamer van bijvoorbeeld bedrijfsartsen.

Toen ik jaren geleden zelf tegenover een bedrijfsarts zat, gaf ik aan dat ik behoefte had aan een vorm van lichaamstherapie. Mijn hoofd maakte al overuren en met alleen praten kwam ik niet verder. Ik wist dat ik weer contact moest maken met mijn lichaam en dat dit mij verder zou helpen. Toch werd ik doorverwezen naar een psycholoog. Ik voelde me al niet gehoord en gezien en nu ervaarde ik dat de bedrijfsarts mijn behoefte niet serieus nam. Terwijl ik geloof dat we zelf weten wat goed voor ons is. Zeker wanneer er sprake is van bijvoorbeeld symptomen van complexe PTSS, angst en depressie is het belangrijk dat mensen keuzevrijheid kunnen ervaren omdat dit bekrachtigend werkt. In een nieuwe blog ga ik hier meer over schrijven  🦋

Lees hier de vorige blog over burn-out

KISS – Keep It Simple and Stress-less

KISS – Keep It Simple and Stress-less

door | mrt 16, 2023 | Adem, Beweging, Bewustzijn, Stress, Vitaliteit, Voeding

Keep It Simple and Stress-less – Deel 3: lichamelijke of fysieke stress

 

Stress vrij leven

Een stress vrij leven klinkt bijna te mooi om waar te zijn en is het überhaupt mogelijk? Helemaal stress vrij lukt mij in ieder geval niet. Wel ben ik mij bewust van mijn stress. Op dat moment zorg ik dat ik iets ga doen om mijn stresservaring te verminderen. Maar er zijn situaties waarbij we juist stress nodig hebben. Een stoot adrenaline om bijvoorbeeld een sportprestatie te leveren, een presentatie te houden, een optreden of om alert te zijn, etc. Dit is gezonde stress waarbij het stressniveau even piekt en als het goed is daarna weer daalt naar een gezond rust- en herstelniveau. Echter hebben velen chronische stress waarbij het stressniveau niet voldoende daalt. En in veel gevallen is dit niet bewust. Ook als we denken dat we geen stress hebben, staan we vaak toch ‘aan’ waardoor de aanmaak van stresshormonen door blijft gaan en het lichaam en de mind structureel stress ervaren zonder dat we er erg in hebben.

Hoe we met bepaalde situaties omgaan, die voor de één wel stress op kan leveren maar voor een ander niet, is afhankelijk per persoon en dat kan helemaal terug gaan naar de tijd in de baarmoeder. We hebben niet altijd invloed op wat er gebeurt in het leven maar we hebben gelukkig wel invloed op hoe we er mee omgaan. Dit is o.a. afhankelijk van wat er in ons onderbewuste is opgeslagen. In deze blog wil ik schrijven over hoe we het leven zo simpel en stressvrij mogelijk kunnen maken en houden ten aanzien van diverse gebieden waarbij mijn mantra ‘terug naar de basis’ is. Dit derde deel van ‘Keep It Simple and Stress-less’ gaat over een lichamelijk stress-less leven.

Lichamelijke stress

Met lichamelijke stress bedoel ik in deze blog stress die ons lichaam ervaart door voeding en beweging maar ook een ongezonde ademhaling. Laten we eerst gaan kijken op welke manier voeding stress kan geven, daarna beweging en vervolgens onze ademhaling.

Voeding

Wanneer we naar voeding kijken dan kan ons lichaam stress ervaren door teveel eten, eten wat ons lichaam niet herkent zoals bewerkte producten en te weinig voeding. Dat laatste zie ik vaak terug bij mensen die graag willen afvallen. Op basis van de lichaamssamenstelling en bouw heeft ons lichaam een bepaalde hoeveelheid energie nodig. Ik gebruik hier heel bewust het woord energie in plaats van calorieën omdat we energie en voeding halen uit gezonde producten. Calorieën bestaan uit gezonde en ongezonde calorieën. Wanneer mensen willen afvallen zie ik nog wel eens dat ze te weinig eten en te weinig energie en voedingsstoffen binnenkrijgen. Wat er dan gebeurt is dat het lichaam in een spaarstand gaat staan waardoor ze juist niet afvallen. Daarnaast geven crashdiëten je lichaam stress en hebben op termijn het tegenovergestelde effect.

Beweging

Denk bij stress door beweging aan teveel bewegen en niet voldoende rustmomenten tussendoor nemen om het lichaam goed te laten herstellen. Maar ook kan te weinig bewegen zorgen voor een disbalans in het stresssysteem. En ‘verkeerd’ bewegen, te belastend bewegen, waardoor de kans op blessures toeneemt kan ook lichamelijke stress geven.

Ademhaling

Hier ligt misschien wel de grootste winst. Onderzoek laat zien dat de meeste mensen een te hoge, snelle en oppervlakkige ademhaling hebben en veelal door de mond ademhalen. Ons lichaam ervaart stress bij een te hoge en snelle ademhaling. Wanneer dit onze ‘standaard’ ademhaling is dan ervaart ons lichaam structureel stress. Een mondademhaling zorgt er voor dat er meer toxische stoffen in ons lichaam komen wat voor stress zorgt.

Lichamelijke stress verminderen

Hoe kunnen we lichamelijk stress verminderen? Dit kunnen we o.a. doen door te leven volgens de natuur en met de kracht en schoonheid van eenvoud. Terug naar de basis. Zowel bij voeding als beweging en onze adem. We gaan ze alle drie weer even afzonderlijk langs.

Voeding

Ons lichaam is afgestemd op de oertijd. In deze tijd waren er geen supermarkten laat staan bewerkte producten. Eet het liefst voeding zonder verpakking en anders met zo min mogelijk informatie op de verpakking. Hoe kleiner de ingrediëntenlijst op een product hoe natuurlijker. Eet maximaal 3x per dag. Geen tussendoortjes, ook geen calorische drankjes. Eet niet teveel, te vaak maar ook zeker niet te weinig. Zorg voor voldoende gezonde koolhydraten en gezonde vetten. Maar ook voor variatie. Wanneer afvallen een wens is, raad ik je aan op zoek te gaan naar een goede voedingscoach. Het liefst een hormoonfactor trainer, een orthomoleculair therapeut of een oersterk coach die je kan begeleiden naar een gezond voedingspatroon en om op een gezonde manier af te vallen.

Beweging

Ook ten aanzien van beweging mogen we denken aan oertijd. Toen moesten mensen eerst op jacht voor eten. Bewegen voor het eten vindt het lichaam fijn en wanneer we goed bewegen voor het eten wordt er een stofje aangemaakt die er voor zorgt dat we minder ontsteken, Minder ontsteking is minder lichamelijke stress en minder kans op welvaartsziekten. Beweeg zoals in de oertijd. Denk aan squats, rennen, klimmen, etc. Maak het niet te ingewikkeld met allerlei apparaten. Gebruik je lichaamseigen gewicht met wat dumbbells en/of kettlebells. De gezondheidsraad hanteert de volgende bewegingsrichtlijnen: 150 minuten per week matig of zwaar intensieve inspanning (activiteiten zoals wandelen, fietsen, hardlopen, voetballen, etc.) en minimaal 2x per week spier- en botversterkende oefeningen (krachttraining). Geef het lichaam voldoende rustmomenten om te herstellen na een training.

Ademhaling

Dan de ademhaling. Men heeft onderzocht wat nu een gezonde ademhaling is. De meest gezonde ademhaling is de neusademhaling en een ademhaling met een frequentie van 5,5 keer per minuut. Ademhaling wordt vaak als vanzelfsprekend gezien. Het gaat vanzelf maar veel mensen zijn zich  niet bewust van hun manier van ademhalen. Door meer adembewustzijn te creëren en dagdagelijks ademoefeningen te doen, kun je je ademhaling verbeteren.

Tot slot wil ik slaap nog toevoegen. Een goede slaapkwaliteit kan niet ontbreken in deze blog. Voldoende diepe slaap zorgt voor lichamelijk herstel en vermindering van lichamelijke stress.

 

Liefs, Marloes 🦋