Nervus Vagus Archives

Burn-out en de weg terug naar jezelf

door Marloes van Beek | jun 2, 2023 | Bewustzijn, Burn-out, Lichaamsbewustzijn, Mindbody, Nervus Vagus, Stress, Veerkracht, Vitaliteit

Liefde en zachtheid voor jezelf

In een eerdere blog over burn-out schreef ik dat er geen weg meer terug is omdat bepaalde levenservaringen tot dat moment hebben geleid tot een burn-out. Andersom kan een burn-out een aanleiding zijn voor de weg terug naar onszelf. In de eerdere blog schrijf ik dat we de verbinding met onszelf zijn kwijtgeraakt. Ik zie een burn-out dan ook als een boodschap dat we iets mogen veranderen in ons leven om weer in verbinding met onszelf te komen. Dat we mogen gaan onderzoeken en ontdekken in onze eigen tempo, we weer verbinding mogen maken met ons lichaam en met ons gevoel en onze emoties. Niet omdat het moet maar vanuit liefde en zachtheid voor onszelf.

Overbelast zenuwstelsel

Vaak, maar steeds minder, wordt een burn-out gerelateerd aan werk of te hard werken. Dat zou op zich wel kunnen, maar in de kern zal de oorzaak vanuit diepere lagen komen. Het is misschien wel een combinatie van verschillende factoren die een rol kunnen spelen. Factoren die maken dat we mentaal, emotioneel en lichamelijk uit evenwicht raken. Wat we tegenwoordig weten is dat ons zenuwstelsel hierin een belangrijke rol speelt. Wanneer het zenuwstelsel (structureel) overbelast is dan zorgt dit voor een verstoord stresssysteem waardoor o.a. een burn-out kan ontstaan en hormonale disbalansen zoals schildklierproblemen. We kunnen hierdoor mentale, emotionele en lichamelijke klachten gaan ervaren. Of iemands zenuwstelsel (chronisch) overbelast raakt, hoe snel of hoe vaak is afhankelijk van hoe deze zich heeft kunnen ontwikkelen in onze vroegste jaren.

Zelfregulatie

In principe is ons lichaam en ons zenuwstelsel in staat om zichzelf in evenwicht te brengen. Daarvoor heeft het wel de goede omstandigheden nodig. Wanneer ons lichaam veel stress ervaart dan heeft het weinig ruimte om zichzelf te herstellen. Maar met de juiste tools en lichaamsbewustzijn kunnen we ons lichaam hierin ondersteunen. Met meer lichaamsbewustzijn en weten hoe ons zenuwstelsel werkt, kunnen we wellicht anders gaan kijken naar een burn-out. Ik denk dat we teveel in ons hoofd zitten en de verbinding tussen ons lichaam en hoofd verloren zijn. Terwijl het één geheel is en niet los van elkaar gezien kan worden. Het zenuwstelsel en dan met name de nervus vagus speelt wat mij betreft een grote rol.

Deze zenuw wordt ook wel de informatiesnelweg tussen lichaam en brein genoemd. Het is onderdeel van het parasympatisch zenuwstelsel (voor rust en herstel) en loopt vanuit de hersenstam via het borstgebied door tot onder in de buik. Zo’n 70-80% van de informatie die deze sensorische zenuw opvangt gaat van het lichaam naar het brein. Vanuit de Polyvagaaltheorie wordt dan ook wel gezegd “Verander je lichaam, verander je brein”. Dat wil niet zeggen dat onze gedachten niet krachtig zijn. Volgens Stephen Porges, die deze theorie in de jaren ’90 heeft ontwikkeld, betreft het een tweerichtingsverkeer. Hij zegt o.a. dat onze gedachten worden beïnvloed door hoe ons lichaam voelt maar ook dat onze gedachten invloed hebben op ons lichaam.

Verander je lichaam

Wat wordt met ‘verander je lichaam’ bedoeld? Wanneer we ons beter in ons lichaam voelen, niet alleen bewust maar ook onbewust, dan heeft dit een positieve invloed op ons brein. We kunnen ons beter voelen in ons lichaam door o.a. goede voeding, voldoende beweging en helpende gedachten. Maar meer nog door te werken op de diepere lagen aan de hand van lichaamswerk. Wat bevindt zich bijvoorbeeld nog aan onverwerkte emoties en stressgebeurtenissen in ons lichaam? Is ons lichaam wel echt ontspannen of verkeert deze zonder dat we ons daarvan bewust zijn in een overlevingsstand? Is ons zenuwstelsel in evenwicht en beweegt deze gezond mee met de gebeurtenissen in ons leven of is deze ontregeld, verstoord of overprikkeld?

Lichaamsbewustzijn

Door ons lichaamsbewustzijn te vergroten en met de kennis van de 3 toestanden van het autonome zenuwstelsel kunnen we zelf invloed krijgen op de werking hiervan. We kunnen leren dit zelf te gaan reguleren door wat Stephen Porges ‘neuroceptie’ noemt. Gewaar worden en zijn van je lichaam. Door te voelen hoe je lichaam reageert op de buitenwereld via de 5 zintuigen (zien, horen, ruiken, proeven en voelen). Door de signalen in je lichaam te voelen (bijvoorbeeld pijn, rommelende darmen, verkrampingen, allerlei andere sensaties). En door bewust te zijn van je lichaamstaal en -positie in de ruimte. Hierdoor gaan we steeds meer ons lichaam geven wat deze nodig heeft en kunnen we nieuwe herinneringen maken in ons lichaam en brein.

Ziekteverzuim

Willen we echt de oorzaak aanpakken en bijdragen aan het herstel van werknemers met bijvoorbeeld een burn-out, het verminderen van ziekteverzuim en het vergroten van de inzetbaarheid dan mag deze kennis niet achterwege blijven volgens mij. Zeker bij organisaties waarbinnen werknemers geconfronteerd kunnen worden met onveiligheid en bepaalde incidenten waardoor er veel sprake kan zijn van PTSS-, angst- en depressiesymptomen. Deze kennis en informatie zou wat mij betreft een hele waardevolle aanvulling zijn in de spreekkamer van bijvoorbeeld bedrijfsartsen 🦋

Lees hier de vorige blog over burn-out

Therapeutische yogales

door Marloes van Beek | mei 22, 2023 | Ademwerk, Beweging, Bewustzijn, Lichaamsbewustzijn, Mindbody, Nervus Vagus, Traumaherstel, Veerkracht, Yoga

De helende kracht van yoga

De helende kracht van therapeutische yoga voor traumaherstel in groepsverband:

Het is een uitnodiging om wonden van ‘zich buitengesloten voelen’ en ‘niet gezien en gehoord voelen’ te helen
Verbinding met anderen kan helpen om liefdevoller naar onszelf te kijken en samen in verbinding voelen we ons krachtiger
Onvoorwaardelijk geaccepteerd voelen door anderen helpt om met compassie naar onze pijn te gaan
Zien dat we niet alleen zijn op het pad van mens zijn en dat we allemaal ´perfectly imperfect´ zijn
Interpersoonlijke heling is nodig omdat trauma in relatie tot omgeving ontstaat
Vertrouwen en gevoel van veiligheid bouwen in verbinding en jezelf kunnen zijn en laten zien
De energie van verbinding met jezelf en verbinding voelen met omgeving delen met anderen
Merken wanneer je uit verbinding bent en weer in verbinding kunnen gaan is de basis voor gezonde relaties

Wekelijkse yogales

Ik wil graag starten met een groep van maximaal 8-10 personen in Enschede. Hiervoor is geen ervaring met yoga nodig. Je gaat met ademwerk, beweging en yoga onderzoeken, ontdekken en ervaren hoe je lichaam wil bewegen, wat jouw lichaam nodig heeft en wellicht wat nog losgelaten wil worden wat nu nog opgeslagen ligt aan bepaalde emoties die nog niet de ruimte hebben gekregen om volledig gevoeld te worden. Het ervaren van deze keuzevrijheid werkt bekrachtigend en je gevoel van veiligheid wordt vergroot. Therapeutische yoga bevordert het mentaal, emotioneel en lichamelijk welzijn.

Meer informatie

Bij interesse of wanneer je graag meer informatie wil, mag je mij een mailtje sturen (kompas@marloesvanbeek.com) Ook geschikt voor bedrijven, organisaties, etc. waar werknemers veelal burn-out, overspannenheid en overprikkeling ervaren of symptomen van PTSS, angst en depressie 🦋

Emoties, gevoelens & gedachten

door Marloes van Beek | mei 18, 2023 | Bewustzijn, Lichaamsbewustzijn, Mindbody, Nervus Vagus, Polyvagaaltheorie

Vorig jaar schreef ik in de blog ‘Zijn we de creator van ons eigen leven?’ over het 5g model, gebeurtenis-gedachte-gevoel-gedrag-gevolg. Toen ik tijdens de opleiding voor lifecoach een keer aansloot bij een mentale kracht training binnen de organisatie waar ik werkte, kwam dit model voorbij. Volgens dit model komt gedachte voor gevoel. En ik vroeg me toen af ‘klopt dit wel?’ Of gedachte voor gevoel komt of gevoel voor gedachte daar waren de meningen over verdeeld. In de blog van vorig jaar schrijf ik dat gevoelens en gedachten tegelijkertijd plaatsvinden omdat ze met elkaar verbonden zijn.

Emoties, gevoelens & gedachten

Nu las ik afgelopen week een artikel van Antonio Damasio, neuroloog en wetenschapper, via een connectie op LinkedIn. Deze neurowetenschapper kwam toevallig ook al voorbij tijdens de training voor Polyvagaaltheorie in therapeutische yoga. Het Engelse artikel beschreef dat bewustzijn begint met voelen en niet denken. In plaats van ‘ik denk dus ik ben’ van Descartes is het volgens Antonio Damasio ‘ik voel dus ik ben’. In een ander artikel die ik vond staat o.a. dat volgens hem emoties tot het lichaam behoren en vóór gevoelens plaatsvinden en dat gevoelens veel nauwer verbonden zijn met gedachten. Een emotie betekent letterlijk ‘een beweging naar buiten’ en is samen met de daaraan gekoppelde reactie lichaamsgericht. Terwijl een gevoel op de mind gericht is, staat in een artikel van Hans Peters waarin hij het verschil tussen emotie en gevoel volgens Antonio Damasio uitlegt.

Lichaamsbewustzijn

In al deze informatie lees ik overeenkomsten met de Polyvagaaltheorie. “Verander je lichaam, verander je brein” is een quote welke voorbij kwam tijdens de training. Dit heeft te maken met de nervus vagus, een tweerichtingsverkeer informatiesnelweg tussen lichaam en brein, waarbij maar liefst 80% van lichaam naar brein gaat. Vandaar ook dat lichaamsbewustzijn en lichaamswerk zo belangrijk is. Het is zeker niet altijd gemakkelijk om weer in verbinding te komen met je lichaam. Niet alleen omdat we het wellicht verleerd zijn en teveel in ons hoofd zitten maar ook kan het onzeker en onveilig voelen. Want wat komen we daar tegen? Emoties die we in het verleden niet voor niets hebben weggestopt omdat het te pijnlijk voelde en onveilig? Ik kan me heel goed voorstellen dat je daar niet graag naar toe wil. Maar vaak is het zo dat we ons niet bewust zijn van wat er allemaal in ons lichaam opgeslagen is, ons gedrag, de spanning in ons lichaam of dat ons lichaam in een (structurele) staat van onveiligheid verkeerd omdat we misschien niet anders weten en dat het ‘gewoon’ is voor ons.

Lichaamswerk

Emoties willen graag gevoeld worden, willen naar buiten bewegen, aldus Hans Peters. Wanneer deze beweging geblokkeerd wordt door emoties bijvoorbeeld te onderdrukken, blijven ze in het lichaam achter, veelal onbewust en sluimerend, wachtend op een trigger zodat er weer een kans is voor deze emoties om naar buiten te kunnen en bevrijd te worden. Therapeutische yoga voor traumaherstel helpt je hier op een fijne en veilige manier mee. In je eigen tempo en met compassie ga je je meer bewust worden van je lichaam. Hoe deze o.a. reageert via de zintuigen maar ook intern. Je gaat leren hoe emoties (alsnog) te uiten. En dat het okay is om je boos, verdrietig, bang, etc. te voelen. Met diverse oefeningen ga je leren de informatiestroom van je lichaam naar je brein zelf te reguleren in plaats van dat jouw zenuwstelsel jou reguleert. Je gaat meer vertrouwen krijgen, compassie en zachtheid voor jezelf, je gevoel van veiligheid en sociale betrokkenheid vergroten en ruimte maken in je lichaam zodat je levensenergie weer kan gaan stromen 🦋

Therapeutische yoga

door Marloes van Beek | mei 10, 2023 | Nervus Vagus, Neuroceptie, Polyvagaaltheorie, Transformatie, Traumaherstel, Veerkracht, Yoga

Vorig jaar rond deze tijd maakte ik kennis met de polyvagaaltheorie van Stephen Porges in een boek van Stanley Rosenberg over de Nervus Vagus. Nieuwsgierig naar hoe de Nervus Vagus als bron van herstel kan fungeren. Er was al een hele wereld voor mij open gegaan op mijn pad naar een energieker leven maar met deze nieuwe kennis, en met name de training “Applied Polyvagal Theory in Therapeutic Yoga” die ik afgelopen maand heb gedaan, heb ik hele mooie waardevolle en nieuwe inzichten en kennis gekregen.

Polyvagaaltheorie

Met de polyvagaaltheorie krijg je inzicht in de werking van je autonome zenuwstelsel en de dans tussen 3 verschillende delen in plaats van de bekende 2 delen, de sympathicus (vecht/vlucht) en parasympathicus (rust/herstel). Deze 3 delen die onze lichaamsfuncties en -processen reguleren zijn het:

ventrale vagale deel (sociale betrokkenheid),
sympathisch zenuwstelsel (actie) en
het dorsale vagale deel (rust).

Therapeutische yoga vanuit de polyvagaaltheorie

Via mijn netwerk op Linkedin kwam ik in aanraking met het werk van Dr. Arielle Schwartz (traumatherapeut) en haar training over het toepassen van de polyvagaaltheorie bij therapeutische yoga (voor traumaherstel). Met ademwerk, beweging en yoga ga je onderzoeken, ervaren en leren voelen wat jouw lichaam nodig heeft en dat je daarvoor mag kiezen. Niet vanuit het idee dat je jezelf moet fixen, want je bent goed zoals je bent, maar dat je de behoeften van je lichaam eert, wat goed voelt en niet goed voelt en daar naar kan en gaat handelen. Door deze ervaring van keuzevrijheid creëer je een gevoel van veiligheid of kun je deze vergroten hetgeen bekrachtigend werkt.

Disharmonie

Door traumaervaringen in ons leven (een eenmalige gebeurtenis of herhalende, chronische traumatische en stressgebeurtenissen over een langere periode, bijvoorbeeld al vanaf onze vroegste jaren) kan een harmonieuze samenwerking tussen de 3 delen van het zenuwstelsel verstoord raken en zijn. Dit kan mentale, emotionele en lichamelijke klachten met zich meebrengen. Therapeutische yoga helpt om de harmonie hierin weer terug te brengen o.a. door het herstellen van je eigen keuzevrijheid en het vergroten van veerkracht waardoor je levensenergie weer meer kan gaan stromen.

Harmonie

Tijdens een traject met therapeutische yoga gaan we niet zozeer de stressoren inzichtelijk maken. Ook gaat de aandacht niet naar de gebeurtenis of de oorzaken van de traumaervaring in je lichaam. Met therapeutische yoga gaan we werken met je neuroceptie en interventies, zoals ademwerk, beweging en yoga, waarmee de traumaervaring in je lichaam geheeld kan worden. Door je bewust te worden en zijn van je neuroceptie kun je zelf invloed uit gaan oefenen op de werking van jouw autonome zenuwstelsel, wanneer deze verstoord is door traumervaring.

Neuroceptie

Neuroceptie is je waarneming van de signalen die jouw zenuwstelsel opvangt vanuit jouw buitenwereld door middel van je zintuigen (zien, horen, ruiken, proeven en aanraking), vanuit je lichaam door middel van de interne signalen en sensaties en je lichaamstaal (het gewaarzijn van je lichaamspositie in de ruimte). Jouw bewustzijn en gewaarzijn van je neuroceptie verruimen doen we o.a. met ademwerk, beweging en yoga. Je gaat je verbinden met jezelf en van daaruit met een veilig gevoel verbinden met jouw buitenwereld en harmonieus tussen deze twee werelden bewegen zodat je je energiehuishouding in balans gaat brengen en houden 🦋