Overleving of verbinding
Eerder schreef ik dat ons zenuwstelsel o.a. gemaakt is om te scannen of het veilig, gevaarlijk of bedreigend is. Binnenin jou en in relatie tot jouw omgeving en dat dit een onbewust en automatisch proces is. Aan de oppervlakte kan het lijken alsof het veilig is omdat er ogenschijnlijk geen direct gevaar is maar wanneer bijvoorbeeld het zenuwstelsel ontregeld is dan kan het ook in veilige omstandigheden onveiligheid voelen zonder dat je je daar bewust van bent. Maar hoe weet je nu of je lichaam veiligheid of onveiligheid ervaart? Hieronder lees je een aantal voorbeelden waaraan je dat kan merken:
Bij onveiligheid:
- Problemen met spijsvertering, opgeblazen gevoel, prikkelbare darm
- Spierspanning, met name rompgebied (borst, middenrif, buik)
- Ingezakt gevoel
- Snelle, oppervlakkige, ingehouden adem
- Rusteloosheid en nervositeit
Bij veiligheid:
- Rust en stilte in je lichaam en geest
- Verbondenheid met en compassie voor jezelf en anderen
- Helder hoofd en creativiteit
- Moedig
- Gezonde nieuwsgierigheid naar binnenwereld
Van onveiligheid naar veiligheid
Nu heb je een beetje een idee wat jouw zenuwstelsel ‘scant’. Veiligheid of onveiligheid. Maar wat kan je vervolgens doen om je lichaam uit de onveilige staat te halen, wanneer daar sprake van is. Met je rationele brein kun je jezelf vertellen dat er geen reden is om je onveilig te voelen. Maar je zenuwstelsel kun je niet voor de gek houden. Hebben je gedachten dan geen invloed? Zeker wel, maar alleen met je gedachten kun je je zenuwstelsel niet veilig laten voelen. Maar hoe dan wel?
Nervus Vagus
De foto hiernaast is een historisch anatomisch plaatje van de nervus vagus (bron: De Polyvagaaltheorie in therapie, Deb Dana) en laat mooi zien hoe ons hoofd en lichaam met elkaar verbonden zijn. Je kan zien dat deze zenuw tussen de hersenstam en onderbuik loopt en verbonden is met allerlei organen zoals je hart, longen, maag en darmen. De Nervus Vagus wordt vanuit de Polyvagaaltheorie een tweerichting informatiesnelweg genoemd. Dit betekent dat er signalen vanuit je lichaam naar je brein gaan en andersom waarbij de informatie van lichaam naar brein dominant is, zo’n 80% vs. 20%.
“Het rationele brein kan geen emoties, gevoelens of gedachten ongedaan maken.
Begrijpen waarom je je op een bepaalde manier voelt, verandert niet hoe je je voelt.”
~Bessel van der Kolk~
Kracht van herhaling
Om te veranderen van een staat van onveiligheid (overleving) naar veiligheid (verbinding) helpt het om o.a. de Nervus Vagus te stimuleren. Omdat deze zenuw door een groot deel van je lichaam loopt, zijn er tal van oefeningen waarmee je dat kan doen. Bepaalde bewegingen, massagepunten en je adem, waarvan wordt gezegd dat deze de snelste manier is om je zenuwstelsel in een staat van veiligheid te brengen. Afhankelijk van je persoonlijke situatie is het raadzaam om dagelijks oefeningen te doen. Op termijn zul je gaan merken dat je lichaam vaker een gevoel van veiligheid ervaart.
Oefening Nervus Vagus
Om deze blog af te sluiten, deel ik een korte oefening om je Nervus Vagus te stimuleren en activeren. De oefening kun je overal en heel gemakkelijk tussendoor doen.
Ga rechtop zitten en vouw je handen in elkaar achter je hoofd onderaan je schedel. Terwijl je je hoofd recht houdt en je kin naar voren, beweeg je je ogen helemaal naar rechts zodat je het puntje van je rechterelleboog in je ooghoeken ziet verschijnen. Probeer te ontspannen in deze houding. Het kan zijn dat je lichaam reageert door te gaan gapen of zuchten, dat is goed want dan komt de spanning los. Maar het kan ook zijn dat er niets gebeurt. Ook dit is okay, wees niet te streng voor jezelf. Er is geen goed of fout. Houd dit zo’n 30 seconden vast en doe de oefening dan waarbij je je ogen helemaal naar links beweegt. Herhaal een aantal keer per dag. Je kan de oefening ook liggend doen.
Heb je moeite je armen wat langer in deze positie te houden dan kun je in plaats daarvan je linkeroor naar je linkerschouder brengen en je ogen helemaal naar rechts bewegen schuin omhoog naar het uiterste rechterpuntje van je ooghoek waarbij je je kin weer naar voren houdt. Ook weer zo’n 30 seconden waarna je de andere kant doet. Kijk of je kunt ontspannen in de oefening en merk op hoe je lichaam reageert. Let op dat je je adem niet gaat vasthouden.
Wil je meer verdieping en leren hoe je je zenuwstelsel zelf meer kunt gaan reguleren? Wil je graag anders omgaan met en kijken naar oude overtuigingen en herinneringen opgeslagen in je lichaam die kunnen zorgen voor onbewuste gevoelens van onveiligheid? Klik hier voor meer informatie over mijn coachtrajecten.
