Polyvagaal therapie

Wat is polyvagaal therapie?

Bij polyvagaal therapie gaat de aandacht naar de werking van het autonome zenuwstelsel. De Polyvagaal theorie van Stephen Porges gaat hierover. Deze theorie is door Stephen Porges wetenschappelijk onderbouwd en na jarenlang onderzoek heeft hij zijn bevindingen in de jaren ’90 gepubliceerd. De theorie gaat over 3 delen van het autonome zenuwstelsel en de (samen)werking daarvan, in plaats van een benadering vanuit alleen het sympathisch en parasympathisch zenuwstelsel. Het sympathische deel zorgt ervoor dat we actief kunnen zijn maar ook kunnen vechten en vluchten in situaties waarbij dit nodig is. Het parasympathische deel zorgt er o.a. voor dat we kunnen ontspannen en herstellen. Dit parasympathische deel bestaat volgens de Polyvagaal theorie uit 2 delen: het ventrale vagale deel en het dorsale vagale deel. Deze twee vormen samen de Nervus Vagus.

Nervus Vagus

De Nervus Vagus speelt een belangrijke rol bij polyvagaal therapie. De Nervus Vagus is een hele grote zenuw die ons hoofd met ons lichaam verbindt en wordt ook wel een tweerichtingsverkeer informatiesnelweg genoemd. Vanuit ons hoofd gaan er signalen via deze zenuw naar ons lichaam en van ons lichaam gaan er signalen naar ons hoofd. Waarbij de informatie van lichaam naar hoofd dominant is. Er wordt dan ook gewerkt vanuit een zogenaamde ‘bottom-up’ benadering door eerst het lichaamsbewustzijn te vergroten om er vervolgens woorden aan te geven. Wanneer de Nervus Vagus gespannen of verkrampt is dan kunnen er vervelende klachten ontstaan omdat deze grote zenuw, die vanuit ons hoofd helemaal tot onder in de buik loopt, is verbonden met allerlei organen.

Autonome zenuwstelsel

Het autonome zenuwstelsel is de basis van waaruit ons leven, onze realiteit, gevormd wordt. Ons gedrag, hoe we socialiseren en communiceren, de keuzes die we dagdagelijks maken, is allemaal afhankelijk van de werking van dit zenuwstelsel. Deze kan overprikkeld zijn door bijvoorbeeld prenatale factoren, vroegkinderlijk trauma en stress, maar ook trauma- en langdurige stresservaringen later in het leven of andere stressoren. Hierdoor is de werking van het autonome zenuwstelsel ontregeld waardoor er op termijn klachten kunnen ontstaan op het gebied van gezondheid en welzijn. Bij polyvagaal therapie ga je je bewust worden van de werking van jouw autonome zenuwstelsel. Je gaat ontdekken en ervaren hoe je deze zelf kan gaan reguleren zodat klachten kunnen verminderen.

Polyvagaal theorie ladder

Het bewust worden van de werking van jouw autonome zenuwstelsel gebeurt o.a. aan de hand van de Polyvagaal theorie ladder. Deze praktische therapeutische methode is ontwikkeld door Deb Dana. Zij heeft de Polyvagaal theorie weten te vertalen naar de therapeutische praktijk. Deze ladder bestaat uit de eerder genoemde 3 delen van het autonome zenuwstelsel. Ook wel de 3 toestanden genoemd. Gedurende de dag bewegen we heen en weer tussen deze toestanden. Bij ontregeling kunnen we te lang in een bepaalde toestand zitten waardoor we op den duur klachten kunnen ervaren. Met behulp van de Polyvagaal theorie ladder ga je de 3 delen van je autonome zenuwstelsel leren kennen. Je gaat je bewust worden van de 3 toestanden en vanuit welk deel jouw lichaam reageert in bepaalde situaties.

Waarom polyvagaal therapie?

Onderaan deze pagina vind je nog een animatievideo (in het Engels met Nederlandse ondertiteling) van het Polyvagal Institute en The Trauma Foundation waarin heel duidelijk de relatie tussen de werking van het autonome zenuwstelsel en gezondheid wordt uitgelegd.