Week van de Mentale Gezondheid – 3-8 juni 2024
Deze week van de Mentale gezondheid is onderdeel van het plan van aanpak Mentale gezondheid: van ons allemaal (2022). Mentaal gezond aan het werk is een pijler in dit plan met als doel werkenden zich mentaal gezond te laten voelen in hun werk en goed om te laten gaan met potentiële stressoren vanuit het individu, de werkomgeving en maatschappij. De focus in dit plan ligt op het verminderen van het stijgende aantal werkenden met een burn-out door middel van een preventieve aanpak door werkgevers, werknemers en arbodiensten (bron: Rijksoverheid, Aanpak ‘Mentale gezondheid: van ons allemaal’, 2022).
Burn-out
Een burn-out noem ik ook wel een reactie van een lichaam in overleving. Om mentale gezondheid te verbeteren, zullen we moeten begrijpen hoe het lichaam werkt. Mentale gezondheid is geen ‘hoofddingetje’ maar komt voort uit de manier waarop het autonome zenuwstelsel werkt en hoe deze communiceert met andere zenuwstelsels. Vanuit dit gegeven vind ik het mooi dat het plan ‘Mentale gezondheid: van ons allemaal’ heet. Het is, net zoals ziekte in het algemeen, geen individueel maar een systemisch probleem. Lees mijn blogs over burn-out: Herstellen van een burn-out, Geen weg meer terug, Burn-out en de weg terug naar jezelf.
Mentale gezondheid
Een preventieve aanpak voor mentale gezondheid vraagt om je verbonden en veilig kunnen voelen. Daar waar de focus bij mentale gezondheid nog vaak ligt op een cognitieve aanpak begint het eigenlijk met voelen. Bessel van der Kolk, een Nederlands-Amerikaans psychiater en hoogleraar zegt o.a.:
“Being able to feel safe with other people is probably the single most important aspect of mental health: safe connections are fundamental to meaningful and satisfying lives.”
Of je je veilig voelt hangt af van de werking van jouw autonome zenuwstelsel en of deze veiligheid of onveiligheid ervaart. Wanneer deze overprikkeld, ontregeld en verstoord is, zal het onveiligheid ervaren. Om je hier bewust van te worden, zul je moeten gaan voelen, zodat je de taal van jouw autonome zenuwstelsel gaat begrijpen en herkennen en de manier waarop deze reageert in bepaalde situaties.
Mentale klachten
Mentale klachten zijn veelal een verstoring van de werking van het autonome zenuwstelsel. De werking van het autonome zenuwstelsel is de basis van waaruit je leven gevormd is. Het heeft een grote invloed op je mentale, lichamelijke en emotionele gezondheid. Het bepaalt de manier waarop je met je emoties omgaat, hoe je denkt, communiceert en socialiseert. Je gedrag en de dagdagelijkse keuzes die je maakt, komen voort uit de werking van dit zenuwstelsel. Je bent niet je gedachten, je bent je autonome zenuwstelsel. Het lijkt mij goed om daar de focus op te leggen en dit als startpunt te gebruiken bij het verbeteren van mentale gezondheid.
Interventies
Het leren kennen en herkennen van de werking van je autonome zenuwstelsel vraagt om te gaan voelen. Om met je aandacht naar je lichaam te gaan en aldaar de gevoelens en sensaties waar te nemen. Mooie laagdrempelige lichaamsgerichte interventies zijn bijvoorbeeld: ademoefeningen, Yin Yoga en Yoga Nidra.
- Bewust ademen, is volgens Stephen Porges (Polyvagaaltheorie), de snelste manier om de werking van je autonome zenuwstelsel in evenwicht te brengen. Lees mijn blogs over ademen: Je adem als anker, Kwaliteit van adem, Adem je fit.
- Yin Yoga bestaat uit oefeningen die veelal zittend en liggend op de mat uitgevoerd worden. Een Yin Yoga houding wordt minimaal 3 minuten gedaan. Deze yogavorm leent zich heel goed voor het vergroten van je lichaamsbewustzijn.
- Yoga Nidra wordt ook wel slaapmeditatie genoemd omdat het je kan brengen naar de theta hersengolf en zelfs naar de delta hersengolf, daar waar je in een diepe slaap bent. Hiermee creëer je de omstandigheid waarin je lichaam kan herstellen wat bedraagt aan de bevordering van o.a. je mentale gezondheid. Yoga Nidra vergroot je veerkracht. Lees mijn blog over Yoga Nidra.