Ademoefeningen bij angst- en paniekgevoelens

De adem is een hele belangrijke tool, wellicht de allerbelangrijkste, voor gezondheid en welzijn. Je ademhaling is de snelste manier om je autonome zenuwstelsel in evenwicht te brengen, aldus Stephen Porges van de Polyvagaaltheorie. Bij sprake van angst- en paniekgevoelens is het derhalve zeer waardevol om te weten op welke manier je je adem kan gebruiken om deze gevoelens te verminderen.

Adembewustzijn

In de waan van de dag ben je je niet bewust van je ademhaling. Deze gaat immers automatisch en je hoeft er dus in principe niets voor te doen. Een gezonde ademhaling is niet zo vanzelfsprekend. Er zijn onderzoeken die laten zien dat veel mensen een te hoge ademhaling hebben met een te hoge frequentie en veelal door de mond ademen. Hierdoor kunnen op termijn allerlei gezondheidsklachten ontstaan. Bewust zijn van je ademhaling en weten en leren hoe je op een gezonde manier kan ademen, kan dan ook bijdragen aan het voorkomen en het verminderen van gezondheidsklachten.

Gezond ademen

Wat is gezond ademen? James Nestor, schrijver, ging op onderzoek uit en zelf experimenteren voor zijn boek ‘Breath’. Hierbij leerde hij dat de meest optimale adem een even lange in- en uitademing door de neus is waarbij je 5,5 seconden inademt en 5,5 seconden uitademt, zonder pauzes. Een mooie manier om je neusademhaling te stimuleren is de daarvoor speciaal gemaakte mondpleisters gebruiken terwijl je slaapt. Tijdens de slaap kun je je ademhaling niet bewust sturen en de meeste mensen ademen dan ook via de mond tijdens de slaap. Terwijl juist de neusademhaling, en voldoende diepe en remslaap, je lichamelijke en mentale herstel bevordert. Informeer wel goed over het gebruik van mondpleisters. Deze zijn niet voor iedereen geschikt en ook niet wanneer je bijvoorbeeld verkouden bent of alcohol hebt gedronken.

Natuurlijke ademhaling

In het boek Structurele Yogatherapie van Mukunda Stiles wordt de natuurlijke ademhaling zoals deze zou moeten zijn als volgt beschreven:

Inademing: het diafragma gaat omlaag terwijl er lucht in de longen binnenstroomt. Deze beweging verruimt het borstgebied en drukt de ingewanden in de buikholte omlaag en naar buiten (buik wordt boller).

Uitademing: het diafragma gaat weer omhoog naar de natuurlijke positie en de lucht wordt uit de longen gedreven. De buikwand keert weer terug naar binnen en iets omhoog (buik wordt platter, navel trekt in).

De schrijver geeft aan dat ongeveer de helft van de bevolking deze natuurlijke ademhaling niet heeft en dat veel mensen omgekeerd ademen. De buik wordt dan boller bij de uitademing in plaats van bij de inademing en bij de inademing wordt de buik aangespannen. Het borstgebied zet dan uit tijdens de inademing en ontspant tijdens de uitademing in plaats van andersom. Door het omgekeerd ademen, wordt er overmatig gebruik gemaakt van de borst-, nek- en schouderspieren waardoor er structurele spanning ontstaat in de nek en schouders. Daarnaast kunnen er nog tal van andere klachten voorkomen. Wanneer je dagdagelijks gaat en blijft oefenen voor de natuurlijke ademhaling kun je hiermee klachten voorkomen of verminderen.

Ademoefeningen

Ik ga 2 oefeningen met jullie delen die ondersteunen bij angst- en paniekgevoelens. Eén is de 4-7-8 ademoefening. Deze heb ik al eens eerder gedeeld in een blog. De andere oefening is de zogenaamde yogische ademhaling.

Yogische ademhaling
Als eerste deel ik de yogische ademhaling. Het schijnt dat wanneer je deze onder de knie hebt het helpt om andere ademoefeningen goed uit te voeren. In het boek Structurele Yogatherapie van Mukunda Stiles wordt de yogische ademhaling ook wel golfademhaling genoemd. Deze begint met de inademing vanuit het borstgebied, via het middenrif naar je buik en de uitademing gaat vanuit je buik via het middenrif naar je borstgebied. Echter tijdens de yoga en pranayama teacher trainingen die ik heb gedaan heb ik de yogische ademhaling andersom geleerd. De inademing begint vanuit de onderbuik via het middenrif naar je borstgebied. En de uitademing gaat vanuit je borstgebied via het middenrif weer naar je onderbuik.

De yogische ademhaling heeft o.a. de volgende voordelen:

• Het vermindert stressgevoelens, 
• de parasympaticus (rust en herstel deel van je zenuwstelsel) wordt geactiveerd, dit draagt bij aan kalmte en evenwicht, 
• je slaap verbetert en
• het verbetert ongezonde adempatronen.

(Let op: doe deze ademhaling niet wanneer er sprake is van ontstekingen en infecties – bij twijfel arts raadplegen)

Als voorbereiding op deze ademoefening start je eerst met in- en uitademen per gebied. Je begint met 8x in- en uitademen via je borstgebied. Zo ontspannen mogelijk, niet geforceerd en door je neus. Kijk of je de in- en uitademing even lang kan maken. Wanneer je je handen op dit gebied plaatst dan helpt dit om je adem daar naartoe te brengen. Hetzelfde doe je vervolgens via je middenrif en daarna je buikgebied. Het mag ook andersom als dit beter voelt voor je en dat je gaat starten via je buikgebied. 

Wanneer je dit gedaan hebt, ga je er één ademflow van maken. Je start dan met inademen via je buikgebied door naar je middenrif en borstgebied. Dit is 1 inademing. Uitademen doe je dan vanuit je borstgebied, naar je middenrif en vervolgens buikgebied. Dit is 1 uitademing. Als starten vanuit je borstgebied beter voor je voelt dan starten vanuit je borstgebied als je maar de volgorde aanhoudt: borst, middenrif, buik of buik, middenrif, borst. Zorg ook hier voor een even lange in- en uitademing. Zo ontspannen mogelijk en niet geforceerd. Alle oefeningen in- en uitademen via je neus. Doe deze oefening minimaal 8 ademronden.

4-7-8 ademoefening
Deze oefening werkt rustgevend voor je zenuwstelsel en is heel geschikt om te gebruiken o.a. bij stressvolle situaties of als je veel stress en spanning ervaart in je lichaam. Maar ook zal de oefening je helpen om beter in slaap te vallen wanneer je deze regelmatig doet.

(Let op: doe deze ademhaling niet bij ontstekingen en infecties, hoge bloeddruk – bij twijfel arts raadplegen)

• Voordat je begint adem je eerst helemaal uit via je mond
• Plaats dan zachtjes het puntje van je tong tegen je gehemelte net achter je voortanden
• Houd je tong daar gedurende de hele ademoefening
• Sluit je lippen
• Adem dan zachtjes en rustig 4 tellen in via je neus
• Voel je buik boller worden wanneer je dit doet
• Houd dan je adem 7 tellen vast nog steeds met je lippen zachtjes op elkaar en je tong tegen je gehemelte
• Na de 7e tel laat je je lippen los en houd je nog steeds het puntje van je tong tegen je gehemelte
• Adem nu uit via je mond 8 tellen
• Terwijl je dit doet hoor je een slissend geluid
• Na je uitademing sluit je je lippen weer zachtjes op elkaar
• Adem weer rustig en zachtjes 4 tellen in via je neus, etc.
• Herhaal deze cyclus 10x

Meerdere ademoefeningen lees je in de blogs:

• Stilte in de storm
• Adem je fit

Week van de Mentale Gezondheid – 3-8 juni 2024

Deze week van de Mentale gezondheid is onderdeel van het plan van aanpak Mentale gezondheid: van ons allemaal (2022). Mentaal gezond aan het werk is een pijler in dit plan met als doel werkenden zich mentaal gezond te laten voelen in hun werk en goed om te laten gaan met potentiële stressoren vanuit het individu, de werkomgeving en maatschappij. De focus in dit plan ligt op het verminderen van het stijgende aantal werkenden met een burn-out door middel van een preventieve aanpak door werkgevers, werknemers en arbodiensten (bron: Rijksoverheid, Aanpak ‘Mentale gezondheid: van ons allemaal’, 2022).

Burn-out

Een burn-out noem ik ook wel een reactie van een lichaam in overleving. Om mentale gezondheid te verbeteren, zullen we moeten begrijpen hoe het lichaam werkt. Mentale gezondheid is geen ‘hoofddingetje’ maar komt voort uit de manier waarop het autonome zenuwstelsel werkt en hoe deze communiceert met andere zenuwstelsels. Vanuit dit gegeven vind ik het mooi dat het plan ‘Mentale gezondheid: van ons allemaal’ heet. Het is, net zoals ziekte in het algemeen, geen individueel maar een systemisch probleem. Lees mijn blogs over burn-out: Herstellen van een burn-out, Geen weg meer terug, Burn-out en de weg terug naar jezelf.

Mentale gezondheid

Een preventieve aanpak voor mentale gezondheid vraagt om je verbonden en veilig kunnen voelen. Daar waar de focus bij mentale gezondheid nog vaak ligt op een cognitieve aanpak begint het eigenlijk met voelen. Bessel van der Kolk, een Nederlands-Amerikaans psychiater en hoogleraar zegt o.a.:

“Being able to feel safe with other people is probably the single most important aspect of mental health: safe connections are fundamental to meaningful and satisfying lives.”

Of je je veilig voelt hangt af van de werking van jouw autonome zenuwstelsel en of deze veiligheid of onveiligheid ervaart. Wanneer deze overprikkeld, ontregeld en verstoord is, zal het onveiligheid ervaren. Om je hier bewust van te worden, zul je moeten gaan voelen, zodat je de taal van jouw autonome zenuwstelsel gaat begrijpen en herkennen en de manier waarop deze reageert in bepaalde situaties.

Mentale klachten

Mentale klachten zijn veelal een verstoring van de werking van het autonome zenuwstelsel. De werking van het autonome zenuwstelsel is de basis van waaruit je leven gevormd is. Het heeft een grote invloed op je mentale, lichamelijke en emotionele gezondheid. Het bepaalt de manier waarop je met je emoties omgaat, hoe je denkt, communiceert en socialiseert. Je gedrag en de dagdagelijkse keuzes die je maakt, komen voort uit de werking van dit zenuwstelsel. Je bent niet je gedachten, je bent je autonome zenuwstelsel. Het lijkt mij goed om daar de focus op te leggen en dit als startpunt te gebruiken bij het verbeteren van mentale gezondheid.

Interventies

Het leren kennen en herkennen van de werking van je autonome zenuwstelsel vraagt om te gaan voelen. Om met je aandacht naar je lichaam te gaan en aldaar de gevoelens en sensaties waar te nemen. Mooie laagdrempelige lichaamsgerichte interventies zijn bijvoorbeeld: ademoefeningen, Yin Yoga en Yoga Nidra.

• Bewust ademen, is volgens Stephen Porges (Polyvagaaltheorie), de snelste manier om de werking van je autonome zenuwstelsel in evenwicht te brengen. Lees mijn blogs over ademen: Je adem als anker, Kwaliteit van adem, Adem je fit.
• Yin Yoga bestaat uit oefeningen die veelal zittend en liggend op de mat uitgevoerd worden. Een Yin Yoga houding wordt minimaal 3 minuten gedaan. Deze yogavorm leent zich heel goed voor het vergroten van je lichaamsbewustzijn.
• Yoga Nidra wordt ook wel slaapmeditatie genoemd omdat het je kan brengen naar de theta hersengolf en zelfs naar de delta hersengolf, daar waar je in een diepe slaap bent. Hiermee creëer je de omstandigheid waarin je lichaam kan herstellen wat bedraagt aan de bevordering van o.a. je mentale gezondheid. Yoga Nidra vergroot je veerkracht. Lees mijn blog over Yoga Nidra.

Stilte in de storm

Hoe vind je stilte in de storm? Rust in je hoofd en je lichaam? Hoe kun je jezelf kalmeren? Wanneer het leven overweldigend en chaotisch kan voelen, je geen tijd voor jezelf hebt en tegen de klok aan het racen bent, als je gedachten maar door gaan, je je zorgen blijft maken, etc. Een snelle en simpele manier is dan je adem bewust gebruiken en die jou stilte en rust kan geven.

Vind stilte in de pauzes van je ademstroom

Vind stilte met bewust ademen

Met je adem kan je snel en gemakkelijk stilte en rust ervaren door na je inademing en uitademing heel even een tel of paar tellen te pauzeren. Hoeveel tellen, dat is afhankelijk van wat voor jou goed voelt op dat moment. Zorg voor een natuurlijke en ongeforceerde stroom van je adem en dat je je adem niet te lang inhoudt. Speel er een beetje mee. Hoeveel tellen inademen voelt goed en ongeforceerd voor jou? Vervolgens de pauze, de uitademing en pauze. Kijk of je de uitademing langer kan laten zijn dan je inademing. Ook weer ongeforceerd. En na je uitademing laat je er weer een natuurlijke pauze zijn voordat je weer gaat inademen. Adem in en uit door je neus en vanuit je onderbuik.

Ademoefening 4-4-4-4

Wanneer je een tijdje hebt geoefend, zou je de ‘square breath’ kunnen doen. Deze ademoefening wordt ook wel ‘box breathing’ genoemd omdat je bijvoorbeeld kan visualiseren tijdens deze oefening dat je een vierkant (square) of de omtrek van een doos (box) tekent. Bij deze oefening:

• adem je 4 tellen in,
• pauzeer je 4 tellen,
• adem je 4 tellen uit en
• pauzeer je weer 4 tellen.

Ook hier kun je weer eerst verkennen. Is 4 tellen teveel, begin dan met 3 tellen. Als je maar zorgt dat je 4x hetzelfde aantal aanhoudt. Dus wanneer je 3 tellen inademt, ga je 3 tellen pauzeren, 3 tellen uitademen en weer 3 tellen pauzeren. Let op: heb je een hoge bloeddruk dan is deze oefening i.v.m. het vasthouden van de adem (retentie) niet aan te raden. Doe de oefening dan met natuurlijke pauzes zoals in de vorige paragraaf beschreven.

Veerkracht

Bij bepaalde beroepsgroepen, zoals het leger en navy seals, wordt de ‘box breath’ ook wel ‘tactical of combat breath’ genoemd of ‘sniper breath’. Maar ook bij andere beroepen, zoals bij de politie, wordt deze ademoefening ingezet. Daarnaast gebruiken sporters deze ademoefening ook vaak omdat deze oefening je veerkracht, concentratie en focus vergroot waardoor je niet zo snel uit balans en evenwicht zult zijn. Dit komt door de evenwichtige werking van het sympathische en parasympathische deel van je autonome zenuwstelsel. Bij een inademing word het sympathische deel (voor actieve energie) geactiveerd en bij de uitademing het parasympathische deel (om te kunnen ontspannen en herstellen).

Meest optimale adem

Voor een optimale gezondheid ga je bewust symmetrisch ademen. Onderzoek laat zien dat de meest optimale ademfrequentie 5,5 seconde in door je neus en 5,5 seconde uit door je neus is, zonder pauzes. Dit is echter al eeuwen bekend onder de yogi’s en boeddhisten. Deze ademfrequentie komt namelijk erg overeen met religieuze liederen, mantra’s maar ook het Ave Maria gebed. Dit bewuste symmetrische ademen zorgt voor een consistente hartslag waardoor je hart/brein coherentie creëert (bron: Breathe, Discover the Power of the Breath with Ilse Sobering & Jane Bakx). Hart en brein werken dan in harmonie samen. Dit bevordert een goede gezondheid en welzijn.

You get more oxygen when you are breathing slower
Breathing slower when you are working on things helps you focus
~James Nestor~

Lees ook andere blogs over adem:

• Heb je adem lief
• Je adem als anker
• Kwaliteit van adem
• Adem je fit
• De kracht van onze adem

Malasana

Het doen van deze yogahouding, Malasana,, is één van de onderdelen van mijn ochtendritueel of een ander moment van de dag. Deze houding wordt ook wel de yogi squat of hurkhouding genoemd.

Energetische werking

De Malasana activeert diverse energiebanen (meridianen) in je lichaam waardoor je:

• je krachtiger en vitaler gaat voelen
• creatiever, positiever en wijzer wordt
• meer (zelf)vertrouwen krijgt
• gevoel van veiligheid wordt vergroot

Fysieke werking

Fysiek werk je met de Malasana aan je heupen, knieën en enkels. Het:

• is een milde heupopener (in je bekkengebied worden veel emoties en stress opgeslagen, heupopeners helpen om deze je lichaam te laten verlaten),
• versterkt je enkels,
• verzacht lage rugpijn en
• stimuleert je darmen.

Uitvoering Malasana

1. Vanuit een staande positie met je voeten iets verder dan heupbreedte laat je je zakken in de squat houding.
2. Wanneer je ondersteuning nodig hebt, leg dan een blok, bolster, meditatiekussen of opgerolde handdoek/deken onder je billen waar je op kunt zitten.
3. Wanneer je niet met je hielen op de grond komt, schuif dan een bolster of een opgerolde handdoek/deken onder je hielen en laat ze daar op rusten.
4. Hoe breder je voeten uit elkaar staan hoe beter je in de squat kan komen.
5. Begin hiermee wanneer je niet bekend bent met deze houding. Voel vooral wat voor jou goed voelt.
6. Als je in de squat zit, beweeg je je romp iets naar voren.
7. Je ellenbogen zet je aan de binnenkant van je knieën en je drukt je knieën iets verder naar buiten met je handpalmen tegen elkaar (Anjali mudra).
8. Zorg dat je rug zo recht mogelijk is zodat je borst en hartcentrum een beetje opent.
9. Eenmaal in de juiste houding ga je je focussen op je ademhaling en kijk of je met elke ademhaling meer kunt ontspannen in de houding.
10. Adem in vanuit je onderbuik en adem uit helemaal naar je bekken toe om deze te ontspannen.
11. Begin met 1 minuut in deze houding en bouw dan verder op naar bijvoorbeeld 3-5 minuten.
12. Wees wel voorzichtig bij knieblessures. Succes!

Wat is Yoga Nidra?

Eerder schreef ik een blog over Yoga Nidra en dat je daarmee je hormonen in balans kan brengen. Maar in deze blog lees je nog meer voordelen. Welk effect heeft het op je gezondheid en welzijn? Wat is Yoga Nidra eigenlijk en wat zijn de voordelen?

Naar je kern met Yoga Nidra

Met deze yoga beweeg je niet, wat veel mensen nog wel eens denken in verband met het woord yoga. Je doet deze krachtige en effectieve yogameditatie in een liggende houding. Met adem-, lichaamsbewustzijns- en/of visualisatietechnieken dring je door tot in de onbewuste lagen van je lichaam zodat je een diep bewustzijnsniveau ervaart. Het brengt je in een hele diepe ontspanning en in totale rust op lichamelijk, mentaal, emotioneel en energetisch niveau. Hierdoor kom je in contact met je innerlijke kracht en wijsheid. Yoga Nidra brengt je in verbinding met je kern maar ook met jouw omgeving. En je gaat meer compassie voor jezelf en anderen ervaren.

Transformerend

Deze meditatieve yogavorm brengt je voorbij het analytische denken zodat je toegang krijgt tot die laag waar het onbewuste gedrag ligt opgeslagen. Is dit gedrag welke niet bijdraagt aan de realiteit die je zou willen, dan is het een simpele, maar waardevolle tool om dat gedrag te veranderen en gaat het mogelijk worden om de verandering die je wil te realiseren, van binnenuit. Kortom: het kan jouw leven transformeren omdat je weer in contact met jeZelf komt.

Slaapmeditatie

Maar deze yogavorm staat eigenlijk bekend als een slaapmeditatie. Omdat het je in een diepe slaap brengt. Wanneer je het regelmatig doet, ga je beter slapen. Dit hoeft niet altijd een hele lange meditatie te zijn, ook kortere versies hebben effect. Je begint je dag energiek en ontspannen als je in de ochtend net na het opstaan een korte 61 punten Yoga Nidra meditatie doet. In de avond zou je bijvoorbeeld een langere versie (van mijn yoga teacher) kunnen doen.

Innerlijke rust

Yoga Nidra brengt je in een hele diepe ontspanning en geeft je innerlijke rust:

• Op lichamelijk gebied hetgeen een positief effect heeft op je zenuw- en hormoonstelsel
• Op mentaal gebied waardoor je meer rust in je hoofd gaat ervaren
• Op emotioneel gebied waardoor onderdrukte gevoelens en emoties verwerkt kunnen worden

Voordelen van Yoga Nidra:

• kwaliteit van slapen wordt beter
• hormoonbalans
• verbetert bloeddruk
• geeft energie, welzijn en plezier
• relaties worden beter
• je krijgt meer zelfvertrouwen
• en meer zelfkennis

Yoga Nidra is the yoga of aware sleep
In this lies the secret of self healing
~Satyananda Saraswati~

Eerst veerkracht dan wilskracht

Jaren geleden, zo’n 20-25 jaar, zei een nichtje tegen mij: Je bent zo sterk met alles wat je meemaakt. Ik vond het heel lief dat ze dat zei want van kleins af aan heb ik inderdaad intense ervaringen gehad. Laatst sprak ik mijn nichtje en vroeg ik: Weet je nog dat je dit zei? Maar nu weten we allebei dat hetgeen we dachten kracht was, overleving was. Vandaar eerst veerkracht dan wilskracht. Wanneer er sprake is van onvoldoende veerkracht dan wordt wilskracht overleving.

Uitgeput

Na de diagnose van de Ziekte van Graves in 2006 ging ik gewoon door met alles wat ik deed maar toen kreeg ik in 2016 een burn-out. Aanvankelijk dacht ik een stevige griep te hebben en toen ik na een week weer op mijn werk verscheen, kon ik na 1 uur al weer naar huis. Mijn lichaam was helemaal op en eenmaal weer thuis kon ik niet anders dan mij er aan overgeven. Naast de lichamelijke en mentale klachten die ik ervaarde, was ik ook erg emotioneel. Ik huilde veel, vanuit het diepste van mijn ziel. En terwijl ik dit zo schrijf moet ik denken aan wat iemand ooit tegen mij zei over tranen, dat deze het smeltwater zijn van de bevroren delen….wauw!

Veranderen

Ik besefte mij dat ik iets moest gaan veranderen. Niet zozeer iets buiten mij maar meer nog in mijzelf, weet ik nu. En dat het gaat over hetgeen dat niet doorvoeld of verwerkt is en dat ik daar alsnog mee aan de slag mocht gaan. Niet met de aandacht naar gebeurtenissen die daar bij horen maar de aandacht naar binnen en wat daar nog zoal aan emoties, sensaties en gevoelens zit. Alles wat we hebben meegemaakt in ons leven aan stress- en traumaervaringen waarvan we ons niet ontladen hebben, wordt opgeslagen in ons lichaam. Sluimerend totdat ze getriggerd worden door een bepaalde gebeurtenis of zich manifesteren in gezondheidsklachten of aandoeningen. Wanneer we van binnen gaan helen dan gaat ons gedrag en onze realiteit er ook anders uitzien.

Vaak willen we iets veranderen vanuit ons denken, vanuit wilskracht. Maar wat we denk ik niet beseffen en waarvan we ons niet bewust zijn, is dat dit veelal vanuit een staat van overleving gebeurt.

Wilskracht

Wilskracht, de kracht om te doen wat je wil doen. Wat volgens mij belangrijk is, is weten of dat wat je wil uit je hart en verbinding met jezelf komt of vanuit onveiligheid en overleving, je gewonde delen. Omdat een heel groot deel van ons gedrag vanuit ons onderbewustzijn komt, blijft er maar een klein beetje over voor wilskracht. Wanneer we iets willen veranderen alleen op basis van wilskracht dan kost ons dat heel veel energie, misschien wel teveel.

Alleen op basis van wilskracht willen veranderen zonder hierbij aan de slag te gaan met wat er onbewust nog aan stress- en traumaervaringen in je lichaam zitten, kan op termijn voor vervelende klachten zorgen. Wanneer je tegen bepaalde situaties aan blijft lopen of terug blijft vallen in ‘oude’ gewoonten en je blijft kwakkelen met je fit- en gezondheid dan is dit eigenlijk een teken dat je nog mag ontladen van deze stress- en traumaervaringen. Dit lukt niet alleen met cognitieve therapie. Eerst is het nodig om met je bewustzijn naar je lichaam te gaan, je veerkracht te vergroten om vervolgens van daaruit te veranderen.

Veerkracht

Veerkracht klinkt voor sommigen misschien nog wat vaag of zweverig. Maar bekeken vanuit de Polyvagaal theorie is het zo aards als maar kan. Veerkracht is het flexibel meebewegen met uitdagingen in het leven. Dat flexibel meebewegen gebeurt vanuit ons autonome zenuwstelsel. Dit zenuwstelsel werkt automatisch, constant en onbewust en het is belangrijk dat de werking ervan evenwichtig is. Door langdurige stress- en traumaervaringen, ook prenataal, raakt een evenwichtige werking verstoord waardoor ons lichaam te lang in een toestand van gevaar of levensbedreiging verkeerd. Dit maakt dat we minder flexibel mee kunnen bewegen en minder veerkracht hebben.

Weet dat dit een logische reactie van het lichaam is. Wanneer je bewust wordt van de werking van jouw zenuwstelsel dan word je ook bewust van wat er nog in je lichaam is opgeslagen aan onverwerkte gebeurtenissen. Het samenwerken met je zenuwstelsel geeft je inzicht in hoe je lichaam reageert in bepaalde situaties en waarom deze zo reageert. Maar ook krijg je inzicht in wat jou helpt om je autonome zenuwstelsel flexibeler te maken. Dit noemt men zelfregulatie, wat kan je zelf doen. En co-regulatie, wat kan je doen in contact met een ander en wat kan de ander doen. Omdat stress- en traumaervaringen vaak ontstaan in relatie tot iemand of iets, kunnen deze opgeslagen ervaringen ook geheeld worden in contact met iemand, in een veilige omgeving.

“Je realiteit wordt gevormd door wat er in je lichaam gebeurt – Jan Winhall”

Trauma en polyvagaal sensitieve coaching en therapie en yogatherapie zijn mooie manieren om je veerkracht te vergroten.